Przejdź do zawartości Ile dni do matury?KontaktMoje kontoKoszyk Kursy WideoKursy E-bookKorepetycjeFiszkiNotatki i ZadaniaO NasBlog Sektory gospodarkiPiotr Tomkowski2021-09-18T19:37:01+02:00 Zadania maturalne z Geografii Temat: Sektory gospodarki Zadania pochodzą z oficjalnych arkuszy maturalnych CKE, które służyły przeprowadzaniu majowych egzaminów. Czteroznakowy kod zapisany przy każdym zadaniu wskazuje na jego pochodzenie: S/N – „stara”/”nowa” formuła; P/R – poziom podstawowy/rozszerzony; np. 08 – rok 2008. Zbiór zadań maturalnych w formie arkuszy, możesz pobrać >> TUTAJ <<. Zadanie 1. (SP05) Na podstawie analizy danych statystycznych sformułuj prawidłowości dotyczące: a) gęstości linii kolejowych w państwach europejskich na tle pozostałych kraj w,|| b) różnic w gęstości linii kolejowych w państwach o dużej i małej powierzchni, c) tendencji zmian długości linii kolejowych w państwach o różnym stopniu rozwoju gospodarczego. a) kraje europejskie cechuje większa gęstość linii kolejowych niż kraje pozaeuropejskie; b) państwa o dużej powierzchni mają z reguły mniejszą gęstość linii kolejowych od państw o małej powierzchni; c) w państwach wysoko rozwiniętych długość linii kolejowych maleje, natomiast w państwach słabiej rozwiniętych nadal rośnieZadanie 2. (SP05) Z wymienionych niżej określeń zakreśl trzy, które dotyczą krajów wysoko rozwiniętych: a) w strukturze wiekowej duży udział ludności w podeszłym wieku b) przewaga surowców w strukturze towarowej eksportu c) przewaga zatrudnienia w rolnictwie d) znaczny udział usług w tworzeniu PKB e) duże zasoby taniej siły roboczej f) duże zużycie energii elektrycznej na jednego mieszkańca Zadanie 3. (SP05) Podaj po dwa czynniki decydujące o: a) wzroście znaczenia gazu ziemnego wśród innych rodzaj w surowców energetycznych. b) ogólnym spadku tempa inwestycji w energetyce jądrowej. a) wysoka kaloryczność, łatwość transportu gazociągami lub w formie skroplonej, niskie koszty wydobycia; małe zanieczyszczenie środowiska, większe zużycie gazu spowodowane ogrzewaniem domów oraz zakładaniem instalacji gazowych w samochodach. b) wysoka kapitałochłonność elektrowni, problem składowania odpadów w obawie przed niekorzystnymi skutkamiZadanie 4. (SP05) Wymień dwie, niezwiązane ze środowiskiem naturalnym, przyczyny słabego rozwoju gospodarczego państw Afryki. przeszłość kolonialna, konflikty plemienne, niedobór wykształconych pracowników, wysoki przyrost naturalny, korupcja władzy, 5. (SP06) Na podstawie wykresu i opisów przyporządkuj odpowiednie źródło energii pierwotnej i podaj jego nazwę. a) Największe znaczenie tego surowca przypadło na wiek XIX. Obecnie wykorzystywany jest głównie do produkcji energii cieplnej: …………………….………………………………….. b) Rola tego surowca w bilansie energetycznym maleje, chociaż w latach 80. XX wieku. jego znaczenie okresowo wzrosło:……………………………………………………………….………….. c) Znaczenie tego surowca systematycznie wzrasta i obecnie w bilansie energetycznym świata przekracza 20%:……………………………………………………………………………….…………. d) Rosnący udział tego surowca w bilansie energetycznym został zahamowany przez kryzys energetyczny: ………………………………………………….…….…………………..…. a) drewno b) węgiel kamienny c) gaz ziemny d) ropa naftowaZadanie 6. (SP06) Podaj dwa przykłady zmian zachodzących w bilansie energetycznym świata, które mają pozytywny wpływ na środowisko przyrodnicze. Uzasadnij odpowiedź. 1. Zmniejszenie udziału węgla kamiennego, ponieważ prowadzi to do spadku emisji do atmosfery szkodliwych gazów powstających przy przetwarzaniu węgla. 2. Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii, które należą do czystych nośników energii i nie wyczerpują się podczas 8. (SP06) Przyporządkowuj typom zespołów miejskich opisy (A–C) ich cech oraz przykłady miast tworzących te zespoły (1-3). Opis zespołu miejskiego: A. Typ zespołu miejskiego powstający w wyniku rozwoju dużych miast ora łączenia się rozwijających się wokół nich podmiejskich stref zabudowy jednorodzinnej w jeden zwarty region miejski. strukturze tego zespołu miejskiego wiodącą rolę odgrywa największe miasto. W zasięgu jego oddziaływania znajduje się wiele mniejszych miast i wsi, powiązanych funkcjonalnie i komunikacyjnie. C. Zespół miejski tworzą równorzędne pod względem liczby mieszkańców miasta, często o uzupełniających się wzajemnie funkcjach, powiązane komunikacyjnie. Głównym czynnikiem rozwoju miast jest przemysł rozwinięty zwykle na bazie eksploatowanych surowców mineralnych. Przykłady zespołów miejskich: Duisburg, Bochum, Dortmund, Essen Warszawa, Pruszków, Otwock Tokio, Jokohama, Kawasaki Zadanie 8. (SP06) Przyporządkuj wymienionym krajom (A-B), po dwie charakterystyczne dla nich cechy gospodarki rolnej (a-e). Północna, Chiny, Wietnam, Filipiny ……, …… Niemcy, Holandia, Dania ……, …… Cechy gospodarki rolnej: a) dominacja produkcji roślinnej w ogólnej produkcji rolnej, b) typ rolnictwa intensywnego o wysokiej towarowości, c) typ rolnictwa intensywnego opartego na dużych nakładach pracy rolników, d) subwencjonowanie rolnictwa, e) typ rolnictwa ekstensywnego, wysoko zmechanizowanego. A. Korea Północna, Chiny, Wietnam, Filipiny a, c B. Francja, Niemcy, Holandia, Dania b, dZadanie 9. (SP06) Tabela: Wskaźniki społeczno–ekonomiczne wybranych krajów UE w 2003 r. Na podstawie informacji zawartych w tabeli i na przykładzie podanych krajów przedstaw dwie różnice między sytuacją społeczno-ekonomiczną w starych i nowych państwach Unii Europejskiej. 1. Niższy poziom rozwoju gospodarczego (niższa wielkość PKB na jednego mieszkańca) w „nowych” krajach UE niż w „starych” krajach UE. 2. Wyższe zatrudnienie w rolnictwie w „nowych” krajach UE niż w „starych” krajach 10. (SP07) Przyporządkuj każdemu z produktów przemysłowych surowiec, który został użyty do jego wytworzenia. A. – 3, B. – 1, C. – 5, D. – 4Zadanie 11. (SP07) Tabela przedstawia strukturę produkcji energii elektrycznej według rodzajów elektrowni w wybranych krajach świata w 2000 roku. Dla każdego z wymienionych w tabeli krajów podaj po jednej przyczynie dominującego udziału danego rodzaju elektrowni w strukturze produkcji energii elektrycznej. Norwegia …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… RPA ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Francja ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Norwegia: Występowanie licznych górskich rzek o dużych spadkach. RPA: Występowanie złóż węgla kamiennego. Francja: Wyczerpywanie się miejscowych złóż tradycyjnych surowców 12. (SP07) Na mapie literami A, B, C oznaczono wybrane regiony rolnicze świata. Wykorzystaj mapę oraz własną wiedzę i uzupełnij tabelę, wpisując w wyznaczone miejsca właściwe określenia z podanych w nawiasach tak, aby cechy rolnictwa w każdym z regionów były prawdziwe. duże duże małe wysoka wysoka niska ekstensywny intensywny intensywnyZadanie 13. (SP08) Przyporządkuj podanym opisom rośliny uprawne wybrane z wymienionych poniżej. ryż, ziemniaki, herbata, pszenica, kawa Ważne rejony uprawy tego zboża znajdują się na obszarach Ukrainy i Powołża, Niziny Chińskiej, Niziny La Platy, wschodniej części Wielkich Równin w Ameryce Północnej. Ojczyzną tej używki jest Etiopia, ale największe obszary uprawy znajdują się w Ameryce Południowej. Zbiór dokonywany jest ręcznie, uprawa i wstępne przetwarzanie są pracochłonne. Posiada niewielkie wymagania glebowo-klimatyczne. Uprawiana jest głównie na półkuli północnej. Jest rośliną żywieniową dla ludności, stanowi też paszę dla trzody chlewnej i surowiec w przemyśle spożywczym. Zadanie 14. (SP08) Tekst odnosi się do gospodarowania ziemią rolniczą w krajach słabo rozwiniętych. W krajach rozwijających się ogromne obszary ziemi zajmują gospodarstwa należące do wielkich spółek i koncernów krajów wysoko rozwiniętych. Wiele amerykańskich, angielskich towarzystw i banków ma również tysiące hektarów ziemi w krajach Afryki, Azji, Ameryki Łacińskiej, użytkując je jako plantacje trzciny cukrowej, kakaowca, herbaty, drzew kauczukowych. Przedsiębiorstwa są zarządzane przez personel zazwyczaj niepochodzący z kraju, w którym są położone. Ze względu na wysoką specjalizację gospodarstwa te mają charakter monokultury. Na podstawie: J. Falkowski, J. Kostrowicki, Geografia rolnictwa świata, 2002 r. Wykorzystaj tekst oraz własną wiedzę i podaj trzy konsekwencje, wynikające z lokalizacji gospodarstw należących do wielkich spółek i koncernów na obszarach krajów słabo rozwiniętych. 1. Gospodarstwa zakładane przez przedsiębiorców z krajów wysoko rozwiniętych sprzyjają bezrolności chłopów wskutek przeznaczania ziemi uprawnej na wielkoobszarowe plantacje. 2. Właściciele dużych gospodarstw uzyskują niskie koszty produkcji, zatrudniając miejscową tanią siłę roboczą. 3. Gleby na plantacjach mogą ulegać wyjaławianiu wskutek 15. (SP08) Tabela przedstawia produkcję stali surowej w mln ton w wybranych krajach świata w 2005 roku. a) Oblicz i wpisz do tabeli wielkość produkcji stali w Chinach w mln ton w 2005 roku wiedząc, że udział tego kraju w produkcji świata wynosił wówczas 31,2%. b) Wypisz z tabeli dwa kraje, w których hutnictwo stali bazuje na własnym wysokim wydobyciu rud żelaza i bogatych zasobach tego surowca. 1138,8 – 100% x – 31,2% x = 355,3 1. Chiny 2. Indie Zadanie 16. (SP08) a) Z podanych trzech typów okręgów przemysłowych zaznacz ten, który charakteryzuje się rozwojem gałęzi i branż przemysłu takich jak: elektrotechniczny, środków transportu, odzieżowy, farmaceutyczny, poligraficzny i perfumeryjno-kosmetyczny. Typy okręgów przemysłowych: b) Wyjaśnij, dlaczego w okręgach tego typu rozwinęły się wymienione gałęzie i branże przemysłu. B. Miejski W okręgu typu miejskiego ze względu na koncentrację ludności występują duże zasoby siły roboczej oraz chłonny rynek zbytu na towary podanych gałęzi 17. (SP08) W Stanach Zjednoczonych rozwija się produkcję etanolu – paliwa z kukurydzy, zwanego „zielonym paliwem”. Etanol używany jest jako dodatek do benzyny, jego udział może osiągnąć 80% mieszanki. Przedstaw po dwa przykłady korzyści, które mogą wynikać dla środowiska przyrodniczego i gospodarki z produkcji „zielonych paliw” w Stanach Zjednoczonych. Korzyści dla środowiska przyrodniczego: Np. 1. Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza z powodu zastępowania benzyny produkowanej z ropy naftowej paliwem, w którym głównym składnikiem jest etanol. 2. Oszczędność nieodnawialnych paliw kopalnych takich jak ropa naftowa i gaz ziemny w wyniku zastępowania ich paliwem produkowanym z kukurydzy. Korzyści dla gospodarki: Np. 1. Wzrost dochodów plantatorów kukurydzy. 2. Zmniejszenie deficytu w handlu zagranicznym ze względu na mniejszy import ropy naftowej zastępowanej paliwem 18. (SP09) Na wykresie przedstawiono wielkość wydobycia węgla kamiennego w wybranych państwach w latach 1950−2000. a) Podaj nazwę państwa, w którym nastąpiła największa zmiana wielkości wydobycia węgla kamiennego między 1990 a 2000 r. b) Porównaj tendencje w wydobyciu węgla kamiennego w Polsce i RPA w latach 1950−2000. Indie W latach 1950−2000 w RPA występował ciągły wzrost wydobycia węgla kamiennego, natomiast w Polsce do końca lat 70. XX w. wydobycie rosło, a od 1980 r. nastąpił jego 19. (SP09) W tabeli przedstawiono wartości wskaźników społeczno-ekonomicznych wybranych państw z lat 2005−2008. a) Wpisz we właściwe miejsca w tabeli litery, którymi oznaczono podane poniżej sektory gospodarki. przemysł rolnictwo usługi b) Sformułuj wniosek wynikający z porównania wartości PKB na 1 mieszkańca z wartościami wskaźnika zgonów niemowląt w państwach wymienionych w tabeli. B, A, C W krajach o wyższym PKB na 1 osobę występuje niższy wskaźnik zgonów 20. (SP10) Podkreśl nazwy dwóch obszarów charakteryzujących się obecnością rozległych stref zurbanizowanych typu megalopolis. północno-wschodnie wybrzeża USA wybrzeża Europy Południowej wybrzeża wyspy Honsiu zachodnie wybrzeża Australii północno-wschodnie wybrzeża Brazylii A. północno-wschodnie wybrzeża USA C. wybrzeża wyspy HonsiuZadanie 21. (SP10) W tabeli przedstawiono wybrane dane dotyczące uprawy pszenicy we Francji w 2007 r. Na podstawie danych z tabeli oblicz wielkość plonów pszenicy we Francji w 2007 r. Podaj wynik w dt/ha. Pamiętaj, że 1 dt = 100 kg. Zapisz obliczenia. 33 219 000 t : 5 315 000 ha ≈ 6,25 t/ha = 62,5 dt/ha Plony 62,5 dt/haZadanie 22. (SP10) W krajach wysoko rozwiniętych surowcowe okręgi poddawane są restrukturyzacji. W Polsce ten proces zachodzi w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. a) Wymień dwie przyczyny restrukturyzacji surowcowych okręgów przemysłowych. b) Podkreśl nazwę okręgu przemysłowego o genezie surowcowej, który został zrestrukturyzowany w II połowie XX wieku. B. Reńsko-Westfalski C. Tokijski D. Uralski • mniejsze zapotrzebowanie na surowce mineralne • wyczerpywanie się miejscowych złóż surowców B. Reńsko-WestfalskiZadanie 23. (SP10) Podkreśl dwie zmiany w przemyśle, które wystąpiły we Francji i w Wielkiej Brytanii w II połowie XX wieku. Upowszechnienie technologii przyjaznych dla środowiska. Zwiększenie udziału węgla kamiennego w produkcji energii elektrycznej. Ograniczenie produkcji materiałochłonnej i energochłonnej. Wzrost zatrudnienia połączony ze spadkiem kwalifikacji pracowników. A. Upowszechnienie technologii przyjaznych dla środowiska. C. Ograniczenie produkcji materiałochłonnej i 24. (SP10) Każdemu z wymienionych poniżej krajów przyporządkuj po jednym odnawialnym źródle energii mającym znaczący udział w produkcji energii elektrycznej w tym kraju. Źródła energii wybierz spośród podanych. Źródła energii: energia spadku wody, energia słoneczna, energia prądów morskich, energia geotermalna, energia wiatru. Dania ………………………………………………………………………………………………………………………….. Norwegia …………………………………………………………………………………………………………………….. Dania − energia wiatru Norwegia − energia spadku wodyZadanie 25. (SP10) Podkreśl dwie cechy społeczno-gospodarcze charakterystyczne dla krajów wysoko rozwiniętych. A. Rozwój gałęzi przemysłu o niskim stopniu przetwarzania. B. Wysoka towarowość rolnictwa. C. Wysoka chłonność rynków zbytu. D. Wysoki wskaźnik zatrudnienia w rolnictwie. B. Wysoka towarowość rolnictwa. C. Wysoka chłonność rynków 26. (SP11) Przyporządkuj każdemu z surowców jeden produkt, do którego wytworzenia ten surowiec został użyty. Zadanie 27. (SP11) Poniższy tekst przedstawia historię rozwoju przemysłu w Dolinie Krzemowej (Silicon Valley) w Kalifornii – obecnie jednej z największych technopolii na świecie. Dolina Krzemowa Do II wojny światowej urodzajna dolina Santa Clara w sąsiedztwie Zatoki San Francisco znana była z produkcji warzyw i owoców cytrusowych. Zalążkiem Silicon Valley było małe, położone wśród pomarańczowych gajów miasteczko Palo Alto – siedziba znanego uniwersytetu, założonego jeszcze w XIX w. przez właściciela kolei – Lelanda Stanforda. W czasie II wojny światowej wokół uniwersytetu powstały laboratoria i zakłady produkujące urządzenia elektroniczne na zamówienie armii Stanów Zjednoczonych. W 1955 r. rozpoczęto masową produkcję półprzewodników i układów scalonych bazujących na krzemie. Przy współpracy wydziału medycznego Uniwersytetu Stanforda Dolina Krzemowa stała się także wielkim ośrodkiem rozwoju biotechnologii. Dziś na miejscu dawnych ogrodów znajdują się osiedla domów otoczonych zielenią, wkomponowanych harmonijnie w malowniczy krajobraz. Zakłady produkcyjne (jest ich ponad 1000) mieszczą się w niewielkich, kolorowych budynkach ukrytych wśród zieleni. Na podstawie: E. i W. Wilczyńscy, Geografia, Warszawa 1997 Na podstawie tekstu podaj dwa czynniki, które sprzyjały rozwojowi przemysłu zaawansowanych technologii (high-tech) w Dolinie Krzemowej. • współpraca z uniwersytetem • zamówienia armii Stanów Zjednoczonych na wyroby produkowane w Dolinie Krzemowej i związane z tym duże nakłady finansoweZadanie 28. (SP11) W tabeli przedstawiono zużycie nawozów sztucznych i obszar użytków rolnych przypadający na 1 ciągnik w wybranych krajach oznaczonych literami A–F. Ze względu na nakłady pracy i środków produkcji rolnictwo można podzielić na ekstensywne i intensywne. Wybierz z tabeli trzy kraje, w których występuje rolnictwo ekstensywne. Wpisz poniżej litery, którymi te kraje oznaczono. Kraje z rolnictwem ekstensywnym: ……, ……, …… . Zadanie 29. (SP12) Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest fałszywe. regionie Zatoki Meksykańskiej wydobywa się więcej ropy naftowej niż w regionie Zatoki Perskiej światowej produkcji energii elektrycznej pochodzi z elektrowni cieplnych. Polsce głównymi surowcami energetycznymi służącymi do produkcji energii elektrycznej są ropa naftowa i gaz ziemny. Zadanie 30. (SP12) Przeczytaj poniższy tekst i wykonaj polecenie. Elektrownie atomowe wracają do łask. Na świecie buduje się 29 takich elektrowni. Coraz to nowe kraje deklarują, że zbudują kolejne. Powiększa się grupa krajów czerpiących energię z atomu. Po katastrofie w Czarnobylu w 1986 r. wiele krajów, także Polska, wstrzymało budowę elektrowni jądrowych. Wzrost cen węgla i gazu, a przede wszystkim obawa przed globalnym ociepleniem wywołanym emisją CO2 sprawiają, że zwolennicy energii jądrowej zachęcają do budowy elektrowni atomowych. Najwięcej energii potrzebują dwa azjatyckie kolosy – Chiny i Indie. Skala planowanych inwestycji jest imponująca – dziś zaledwie 3% energii w Indiach pochodzi z atomu. Ale powstaje tam siedem nowych reaktorów – w 2022 r. będą produkować 10% energii, w 2052 r. aż 26%. Na podstawie: R. Zasuń, Renesans atomu – na świecie powstaje 29 elektrowni, Gazeta Wyborcza Na podstawie tekstu i/lub własnej wiedzy uzasadnij, podając trzy argumenty, dlaczego niektóre kraje rozwijają energetykę jądrową. – do rozwoju energetyki jądrowej przyczynia się wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną przez rozwijającą się gospodarkę (głównie w krajach azjatyckich) – konieczność zmniejszania emisji CO2 do atmosfery sprzyja w krajach wysoko rozwiniętych odchodzeniu od spalania w elektrowniach cieplnych węgla kamiennego i brunatnego – kraje, w których złoża podstawowych surowców (węgli i ropy naftowej) wyczerpują się lub ich nie ma, budując elektrownie atomowe, mogą uniknąć importu drożejących surowców energetycznychZadanie 31. (SP12) Poniższy tekst jest fragmentem informacji prasowej. New York Times podał, że geolodzy amerykańscy odkryli w Afganistanie ogromne złoża surowców mineralnych, żelaza, miedzi, złota i litu, które mogą uczynić ten kraj jednym z najbardziej dochodowych obszarów przemysłu wydobywczego. Raport Pentagonu mówi, że Afganistan mógłby być „Arabią Saudyjską, jeśli chodzi o lit”, metal wykorzystywany w produkcji baterii do laptopów i telefonów komórkowych. Na podstawie: Podaj jedną cechę społeczno-ekonomiczną i jedną cechę polityczną Afganistanu, które mogą być przeszkodą w zagospodarowaniu odkrytych w tym kraju złóż surowców mineralnych. – Cecha społeczno-ekonomiczna: brak środków finansowych niezbędnych do zagospodarowania złóż surowców mineralnych, które występują w regionach pozbawionych infrastruktury – Cecha polityczna: niestabilna wewnętrzna sytuacja polityczna (długotrwała wojna domowa, brak silnego rządu) Zadanie 32. (SP13) Japonia w dużym stopniu jest uzależniona od energetyki jądrowej. Z elektrowni jądrowych pochodzi tu blisko 30% wytwarzanej energii. Kraj ten w 2012 r. zajmował trzecie miejsce na świecie pod względem liczby reaktorów atomowych stosowanych w energetyce. Na podstawie: a) Podaj dwie przyczyny rozwoju energetyki jądrowej w Japonii. b) Wymień dwie zalety energetyki jądrowej, z punktu widzenia ochrony środowiska, w porównaniu z energetyką cieplną bazującą na węglu. – wysoki poziom rozwoju technologicznego – wysokie zapotrzebowanie na energię i brak własnych surowców energetycznych – praktycznie nie wytwarza konwencjonalnych zanieczyszczeń powietrza, takich jak gazy cieplarniane, i nie przyczynia się do powstawania smogu – wytwarza mniej odpadów stałychZadanie 33. (SP13) Na wykresach przedstawiono udział poszczególnych działów gospodarki w tworzeniu PKB w wybranych krajach. Przyporządkuj podanym krajom odpowiadającą im strukturę PKB. Wpisz obok każdego kraju numer właściwego wykresu. Chiny ………….. Indie ………….. Polska ………….. Stany Zjednoczone ………….. Chiny 2 Indie 4 Polska 1 Stany Zjednoczone 3Zadanie 34. (SP13) W tabeli podano cechy rolnictwa wybranych regionów rolniczych świata. Uzupełnij tabelę. Dobierz do podanych cech rolnictwa nazwy regionów rolniczych, którym odpowiadają wymienione cechy. A. południowoazjatycki B. północnoafrykański i zachodnioazjatycki C. zachodnioeuropejski D. północnoamerykański Zadanie 35. (SP14) Wymień dwa czynniki ograniczające na wielu obszarach świata wykorzystywanie energii słonecznej w energetyce. – brak kapitału (duże koszty budowy elektrowni) – niskie usłonecznienie (duże zachmurzenie)Zadanie 36. (SP14) Dla każdego z wymienionych rodzajów elektrowni podaj przyrodniczy czynnik sprzyjający jej lokalizacji. Elektrownia wiatrowa: Mała liczba dni w roku z ciszą atmosferyczną. Elektrownia geotermalna: Występowanie wód termalnych (gejzerów).nZadanie 37. (SP14) Przedstaw po dwa pozytywne i negatywne skutki społeczno-gospodarcze wynikające z mechanizacji prac polowych w rolnictwie. Skutek pozytywny: – wzrost wydajności produkcji rolnej – krótszy czas wykonywania prac polowych niż podczas pracy ręcznej Skutek negatywny: – spadek zapotrzebowania na siłę roboczą na wsi (występowanie bezrobocia technologicznego) – wzrost wydatków gospodarstw rolnych na zakup i konserwację maszynZadanie 38. (SP14) Uzasadnij, podając trzy argumenty, konieczność ochrony naturalnych formacji leśnych na świecie. – występowanie lasu sprzyja ochronie zagrożonych wyginięciem unikalnych gatunków flory i fauny – las ogranicza proces erozji gleb – obecność lasu wpływa korzystnie na stosunki wodne na danym obszarze, zwiększając wielkość retencji powierzchniowej i podziemnejZadanie 39. (SP15) Na mapie oznaczono literami od A do E wybrane obszary położone na półwyspach. Wpisz do tabeli nazwy dwóch półwyspów, na których znajdują się zaznaczone na mapie obszary o najmniej korzystnych warunkach klimatyczno-glebowych dla rozwoju rolnictwa, oraz litery, którymi te obszary oznaczono na mapie. Nazwy półwyspów wybierz z podanych poniżej. Arabski Iberyjski Indochiński Indyjski Labrador Zadanie 40. (SP16) W tabeli przedstawiono wielkość produkcji energii elektrycznej ogółem oraz na 1 mieszkańca w wybranych państwach w latach 1960 i 2011. a) Uzasadnij, powołując się na informacje zamieszczone w tabeli, że zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca lepiej odzwierciedliło poziom rozwoju gospodarczego państw niż produkcja energii elektrycznej ogółem. b) Wyjaśnij, dlaczego w Chinach wzrost produkcji energii elektrycznej w latach 1960-2011 był większy niż w Niemczech. W Chinach i Indiach, pomimo większej produkcji energii elektrycznej ogółem niż w krajach lepiej rozwiniętych, produkcja energii na 1 mieszkańca jest niższa. Oznacza to mniejszą dostępność energii dla mieszkańców, pomimo dużej produkcji ogólnej. – W Chinach rośnie liczba ludności i dynamicznie rozwija się przemysł, co generuje wzrost produkcji energii. – Niemcy osiągnęły wysoką produkcję energii na 1 mieszkańca. Popyt na energię jest zaspokojony i nie ma potrzeby dalszego dużego wzrostu produkcji energii. – Usługi, które dominują w gospodarce Niemiec, nie stwarzają dużego popytu na energię, w przeciwieństwie do gospodarki Chin opartej na rozwoju tradycyjnego 41. (SP16) Przyporządkuj każdemu z obszarów rodzaj energii odnawialnej charakterystyczny dla niego. Podaj dla każdego obszaru cechę środowiska przyrodniczego, która warunkuje jego wykorzystanie. Rodzaje energii: geotermalna, wód płynących, słoneczna, pływów morskich. Norwegia – wód płynących – obecność licznych górskich rzek o dużym spadku Islandia – geotermalna – położenie wyspy na ryfcie Kalifornia – słoneczna – duża liczba dni z bezchmurną pogodąZadanie 42. (SP17) Na mapie przedstawiono wybrany zespół miast na świecie. Podaj nazwę typu zespołu miejskiego reprezentowanego przez zespół miast przedstawiony na mapie. Zadanie 43. (SP17) Na mapie świata numerami od 1 do 4 oznaczono wybrane obszary. Uzupełnij tabelę. Wpisz obok każdego z opisów numer odpowiedniego obszaru spośród zaznaczonych na mapie. Zadanie 44. (SP17) Na wykresie przedstawiono produkcję energii pierwotnej na świecie według źródeł w okresie 1995−2011. Toe − energetyczny równoważnik jednej metrycznej tony ropy naftowej o wartości opałowej równej 10 000 kcal/kg. Mtoe = 1 000 000 toe. Na podstawie: Energia 2014, Warszawa 2014. Na podstawie wykresu uzupełnij zdania. Wpisz w zaznaczone miejsca właściwe określenia dobrane spośród podanych w nawiasach. W okresie 1995−2011 wielkość produkcji energii pierwotnej na świecie ogółem (wzrosła / się zmniejszyła)……………………………………………………………………. . W okresie 1995−2011 największa bezwzględna zmiana produkcji dotyczyła źródeł energii, które są powszechnie wykorzystywane w przemyśle energetycznym w (Polsce / Arabii Saudyjskiej) ……………………………………………………………………. . Zadanie 45. (SP17) Podaj dwie zalety i dwie wady produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Zalety: – Uzyskiwanie „czystej energii”. – Zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego. – Mniejsze zużycie konwencjonalnych źródeł energii. Wady: – Wysokie koszty budowy elektrowni i produkcji energii. – Uzależnienie od warunków środowiskowych. – Ingerencja w środowisko naturalne. – Niższa w porównaniu do konwencjonalnych elektrowni sprawność energetyczna. – Hałas powodowany przez elektrownie 46. (SP18) Na mapie oznaczono numerami od 1 do 6 obszary o odmiennych typach gospodarki rolnej, położone w różnych państwach. Na podstawie: a) W tabeli wymieniono typy rolnictwa dominujące na dwóch obszarach spośród zaznaczonych na mapie. Uzupełnij tabelę. Wpisz w każdym wierszu numer, którym oznaczono na mapie obszar występowania podanego typu rolnictwa. b) Podaj dwie różnice dotyczące warunków przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa i zachodzące między obszarami oznaczonymi na mapie numerami 2 i 6. 3, 6 − Rzeźba terenu na obszarze oznaczonym numerem 2 jest mniej urozmaicona. − Średnia roczna suma opadów atmosferycznych na obszarze oznaczonym numerem 2 jest niższa. − Średnia roczna temperatura powietrza na obszarze oznaczonym numerem 2 jest niższa. − Okres wegetacyjny na obszarze oznaczonym numerem 2 jest krótszy. − Glebami dominującymi na obszarze oznaczonym numerem 2 są czarnoziemy i mady, a na obszarze oznaczonym numerem 6 są to gleby wulkaniczne. − Na obszarze oznaczonym numerem 2 występowanie stepów sprzyja hodowli, a na obszarze oznaczonym numerem 6 bujna roślinność równikowa ogranicza zasięg 48. (SP18) Na fotografii przedstawiono jedną z form akwakultury. Przedstaw trzy korzyści dla środowiska geograficznego wynikające ze stosowania akwakultury. − Umożliwia odtworzenie się populacji ryb na skutek zmniejszenia odłowu. − Zwiększenie zasobów ryb, co powoduje zmniejszenie ich cen i większą dostępność na rynku. − Zwiększenie produkcji organizmów morskich. − Ochrona zagrożonych gatunków. − Zmniejszenie zanieczyszczenia wody. − Zapobieganie przełowieniu łowisk. − Zapobieganie zjawisku przyłowu (wyławiania niepotrzebnych organizmów i ich niszczenia). − Zmniejszenie problemu 49. (SP18) Uzupełnij tabelę. Wpisz obok surowca mineralnego nazwy dwóch państw, które są jego ważnymi producentami. Arabia Saudyjska Australia Białoruś Chile Iran Arabia Saudyjska, Iran Australia, ChileZadanie 50. (SR05) “Struktura użytkowania ziemi na świecie ulega ciągłym zmianom” uzasadnij to stwierdzenie, podając przykłady zmian w użytkowaniu ziemi na wskazanych obszarach. Amazonia Wschodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych Okolice Bełchatowa 1) Amazonia w miejsce wycinanych lasów powstają użytki rolne, drogi, osiedla, tereny przemysłowe. 2) Wschodnie wybrzeże USA – użytki rolne zamieniane są na infrastrukturę techniczną, – w miejsce użytków rolnych powstają obszary zurbanizowane. 3) Okolice Bełchatowa . użytki rolne i lasy zostały zniszczone na skutek eksploatacji węgla brunatnego, ich miejsce zajęły hałdy, wyrobiska i obszary rekultywowane, tereny 51. (SR05) Korzystając z załączonej tabeli i diagramu (zał. 2 i 2a) wykonaj zadania: a) Wyjaśnij przyczyny zmian wielkości produkcji energii elektrycznej na świecie w latach 1960-1997. b) Przeanalizuj wielkości globalne produkcji energii elektrycznej oraz jej produkcji na jednego mieszkańca w wybranych krajach. Ocen, który z tych mierników jest lepszym wskaźnikiem rozwoju gospodarczego państw. Swój wybór uzasadnij, podając przykłady. a) Przyczyną wzrostu produkcji energii elektrycznej jest: rozwój przemysłu, rozwój usług, postęp cywilizacyjny (wzrost zapotrzebowania na energię w gospodarstwach domowych i gospodarce komunalnej), rozwój możliwości technicznych wytwarzania energii itp. b) Produkcja energii elektrycznej na jednego mieszkańca jest lepszym wskaźnikiem rozwoju gospodarczego państw, ponieważ jest niezależna od udziału państwa w gospodarce świata oraz ulega powiększeniu w miarę rozwoju gospodarki, stosownie do wzrostu popytu na energię Japonia, w której rozwój gospodarki spowodował wzrost produkcji energii elektrycznej na osobę mimo jednoczesnego spadku energochłonności tworzenia 51. (SR05) Podaj trzy przykłady zmian społeczno-gospodarczych, które niesie ze sobą duże tempo rozwoju nowoczesnych systemów łączności (Internet, telefonia bezprzewodowa): – szybki dostęp do informacji, – globalizacja i z nią związane tworzenie przedsiębiorstw globalnych, – zwiększenie szybkości przesyłania informacji i dostępu do wiedzy – wsparcie zarządzania przedsiębiorstwami, – umożliwia tworzenie .przedsiębiorstw wirtualnych., – lepsze warunki do inwestowania, – wpływ na codzienne życie (zakupy przez Internet, opłata rachunków, obsługa kont bankowych), – zmiana stylu życia (ograniczenie ruchu fizycznego, alienacja), – tworzenie miejsc pracy w domach (wykonywanie prac zleconych, projektowych, telepraca), – upowszechnianie się nowych wzorców 52. (SR05) Na podstawie zamieszczonego poniżej wykresu wykonaj polecenia: a) Zapisz cztery zmiany strukturalne, dotyczące rolnictwa, które zachodzą wraz z rozwojem b) Podaj przyczyny zmian towarowości rolnictwa i jego udziału w tworzeniu PKB związanych ze wzrostem rozwoju gospodarczego kraju. a) – rośnie udział produkcji zwierzęcej w produkcji rolniczej ogółem, – maleje udział produkcji roślinnej w produkcji rolniczej ogółem, – rośnie towarowość rolnictwa, – zmniejsza się udział rolnictwa w tworzeniu PKB. b) np. – zmniejsza się udział rolnictwa w tworzeniu PKB w związku z szybciej rosnącymi cenami towarów przemysłowych i usług, – towarowość rolnictwa wzrasta wraz z uzyskaniem nadwyżki w produkcji żywności (rośnie wydajność, rozwija się specjalizacja, podnosi się poziom kultury rolnej).Zadanie 53. (SR05) Na podstawie danych zawartych w poniższej tabeli wykonaj zadania. Źródło: Mały rocznik statystyczny Polski 2002, GUS, Warszawa 2002 a) Oblicz bilans handlu zagranicznego Polski i Japonii i wpisz te wartości do tabeli. b) Porównaj bilans handlowy Niemiec i Turcji i oceń, który z nich jest korzystniejszy dla gospodarki kraju. Odpowiedź uzasadnij. a) Japonia + 99,6 Polska – 17,2 b) dla Niemiec dodatni a dla Turcji ujemny, niekorzystny dla Turcji, wartość importu Turcji jest około 10 razy mniejsza niż w Niemczech a wartość eksportu około 20 razy mniejsza. Uzasadnienie: – Niemcy uzyskują korzyści z powodu wzrostu sprzedaży poza granicami kraju, masowość produkcji obniża jej koszty, przez co wzrasta konkurencyjność wytwarzanych towarów, – Turcja ma wartość importu wyższą niż eksportu, co nie jest korzystne dla rozwoju jej gospodarki i może powodować brak środków finansowych na rozwój 54. (SR05) Zapisz w tabeli pozytywne i negatywne skutki następujących zjawisk społeczno- gospodarczych współczesnego świata. Wzrost inwestycji zagranicznych: skutki pozytywne, np.: – wprowadzenie obcego kapitału, – przepływ nowoczesnych technologii, – wzrost liczby miejsc pracy, – zwiększenie efektywności gospodarowania, – wzrost liczby wysoko wykwalifikowanej kadry zarządzającej. skutki negatywne, np.: – ograniczenie lub utrata przez państwo .suwerenności ekonomicznej., – wypieranie z rynku mniejszych zakładów, – wykupywanie zakładów z zamiarem eliminowania konkurencji, działania monopolistyczne. Konsumpcyjny styl życia np.: – więcej wolnego czasu, – powszechna dostępność dóbr, skutki negatywne, np.: – patologie społeczne, – problemy z 55. (SR06) Dla każdego z regionów oznaczonych na mapie cyframi 1, 2, 3 podaj odpowiedni rodzaj hodowli bydła (intensywna, ekstensywna) oraz przedstaw główną przyczynę dużej koncentracji zwierząt hodowlanych. Region 1: hodowla ekstensywna. Przyczyną koncentracji hodowli bydła są nakazy religijne zabraniające zabijania krów, które uważane są za zwierzęta święte. Region 2: hodowla intensywna. Przyczyną koncentracji hodowli bydła jest wysoki poziom kultury rolnej, towarowość rolnictwa, chłonny rynek zbytu (duży popyt na wołowinę i przetwory mleczne). Region 3: hodowla ekstensywna. Koncentracja hodowli bydła spowodowana jest występowaniem użytków zielonych (pastwisk) na obszarze pampy i Wyżyny Brazylijskiej. Zadanie 56. (SR06) Uzasadnij, czy sposób zagospodarowania obszaru przedstawiony na fotografii jest korzystny dla rolnictwa. W uzasadnieniu przedstaw dwa argumenty. 1. Przedstawiony sposób zagospodarowania obszaru jest korzystny dla rolnictwa, gdyż umożliwia uprawę roślin na stokach poprzez utworzenie płaskich powierzchni, dzięki czemu zwiększa się areał zasiewów. 2. Terasowa uprawa roślin na stokach sprzyja rolnictwu, gdyż terasy pozwalają na racjonalne wykorzystanie wody do nawadniania pól położonych na różnych wysokościach, tzw. nawadnianie 57. (SR06)| Tabela: Wydobycie ropy naftowej na Bliskim Wschodzie w 2002 r. a) Wykorzystując własną wiedzę oraz dane z tabeli wyjaśnij, dlaczego konflikt zbrojny w regionie Zatoki Perskiej może być niebezpieczny dla światowej gospodarki. Uwzględnij w wyjaśnieniu dwa argumenty. b) Spośród podanych w tabeli (zadanie 9.) krajów, wymień trzy kraje położone nad Zatoką Perską, w których w końcu XX wieku miały miejsce konflikty zbrojne z sąsiadami. ………………………, 2. …………………………, 3. …………………………… W basenie Zatoki Perskiej koncentruje się około 1/3 światowego wydobycia ropy naftowej – jest to główny rejon dostaw ropy na światowe rynki. Konflikt zbrojny w tym rejonie może spowodować ograniczenie wydobycia ropy, niedobory surowca na światowych rynkach, inflację, paraliż transportu, energetyki. Może doprowadzić do destabilizacji gospodarczej w krajach uzależnionych od dostaw ropy naftowej z rejonu Zatoki Perskiej. 1. Iran 2. Irak 3. KuwejtZadanie 58. (SR06) Afryka jest kontynentem o niewielkiej gęstości linii kolejowych, co przedstawiono na poniższej mapie. Podaj po dwa czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze, które wpłynęły na gęstośći rozmieszczenie linii kolejowych w Afryce. Czynniki przyrodnicze: 1. Duże obszary pustyń (Sahara, Kalahari), na których brak linii kolejowych. 2. Duże obszary lasu równikowego. Czynniki pozaprzyrodnicze: 1. Poziom rozwoju gospodarczego kraju – gęsta sieć kolei występuje w krajach o wyższym poziomie rozwoju (RPA, Algieria), a niska w krajach bardzo ubogich. 2. Rozmieszczenie przemysłu wydobywczego – ośrodki wydobycia surowców połączone są liniami kolejowymi z miastami 59. (SR07) Podaj dwa przykłady sposobów gospodarowania w rolnictwie, zgodnych z zasadami rolnictwa ekologicznego. 1. Naturalne nawożenie (np. obornik, kompost, nawozy zielone). 2. Biologiczne lub mechaniczne zwalczanie szkodników i 60. (SR07) Obok każdego zestawienia roślin uprawnych wpisz nazwę kraju, w którym warunki klimatyczno-glebowe umożliwiają uprawę wymienionych roślin. Nazwy krajów dobierz z podanych poniżej. Bangladesz, Kanada, Mongolia, Hiszpania, Demokratyczna Republika Konga A. palma oleista, maniok, kauczukowiec, orzeszki ziemne, kawa ……………………….. B. jęczmień, owies, ziemniaki, rzepak ……………………….. C. pszenica, kukurydza, oliwki, owoce cytrusowe ……………………….. D. juta, ryż, herbata, owoce cytrusowe ……………………….. Demokratyczna Republika Konga Kanada Hiszpania BangladeszZadanie 61. (SR07) W tabeli przedstawiono informacje dotyczące cech rolnictwa jednego z krajów świata w 2001 roku. Średnie plony żyta na świecie wynosiły w 2001 roku 23,6 dt/1 ha. a) Oblicz i wpisz do tabeli wielkość plonów uzyskanych w uprawie żyta w tym kraju. b) Wpisz do tabeli nazwę kraju oraz dominujący w nim typ rolnictwa. Nazwę kraju i typ rolnictwa wybierz z podanych poniżej. Kraje: Australia, Białoruś, Niemcy Typy rolnictwa: ekstensywny, intensywny 51 580 000 dt : 839 000 ha ≈ 61,5 dt/ha Niemcy, 61,5dt/ha, intensywnyZadanie 62. (SR07) Większość surowcowych okręgów przemysłowych w Europie rozwija się według charakterystycznych etapów. Na przykładzie Okręgu Reńsko-Westfalskiego uzupełnij schemat tak, aby przedstawiał kolejne etapy powstawania okręgu surowcowego oraz zmiany struktury gałęziowej przemysłu wynikające z restrukturyzacji. Etapy: A. rozwój karbochemii B. rozwój przemysłu maszynowego (ciężkie maszyny, urządzenia górnicze i hutnicze) C. rozwój przemysłu zaawansowanych technologii D. rozwój górnictwa węglowego i hutnictwa żelaza E. zapoczątkowanie restrukturyzacji Zadanie 63. (SR07) Uzasadnij, podając po jednym argumencie, korzystny wpływ restrukturyzacji przemysłu na gospodarkę oraz na stan środowiska przyrodniczego. Uzasadnienie korzystnego wpływu na gospodarkę Zamyka się nierentowne zakłady przemysłu ciężkiego, otwiera się w ich miejsce zakłady nowoczesnego przemysłu, produkujące wyroby, których sprzedaż przynosi zysk. Uzasadnienie korzystnego wpływu na stan środowiska przyrodniczego Zamykanie lub modernizacja hut i innych zakładów przemysłowych opartych na tzw. „brudnych technologiach” prowadzi do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza, wód i 64. (SR07) Podaj po dwa przykłady zalet i wad elektrowni wiatrowych, wynikających z ich rozmieszczenia i funkcjonowania. Przykłady zalet Np. 1. Nie zanieczyszczają środowiska przyrodniczego. 2. Wykorzystują odnawialne źródło energii. Przykłady wad Np. 1. Brak ciągłości w dostarczaniu energii. 2. Są źródłem hałasu i zagrożeniem dla 65. (SR07) W tabeli przedstawiono strukturę tworzenia PKB według sektorów gospodarki oraz roczny przyrost PKB dla wybranych krajów świata w 2005 roku. Wpisz do tabeli w odpowiednie miejsca podane nazwy krajów. Chiny, Holandia, Indie, Polska Chiny Polska Holandia IndieZadanie 66. (SR07) Tabela przedstawia przeładunek w mln ton w portach morskich wybranych krajów świata w 2003 roku. a) Na podstawie informacji podanych w tabeli wymień dwa kraje, w których tonaż importowanych towarów drogą morską przewyższa tonaż towarów eksportowanych. b) Wyjaśnij różnice w wielkości załadunku i wyładunku towarów w Japonii i RPA. 1. Japonia 2. Holandia Japonia Importuje drogą morską głównie surowce i towary rolno-spożywcze, a eksportuje towary wysoko przetworzone (np. wyroby przemysłu elektrotechnicznego, elektronicznego i precyzyjnego, które mają mniejszą wagę). RPA Eksportuje drogą morską przede wszystkim surowce, a importuje artykuły 67. (SR08) Przyporządkuj podanym surowcom mineralnym wybrane obszary ich eksploatacji. Zadania 68. (SR08) Tabela przedstawia cechy rolnictwa wybranych krajów świata w latach 2002-2004 r. a) Na podstawie tabeli podaj przykład kraju, który prowadzi ekstensywną gospodarkę rolną. b) Przedstaw dwa argumenty potwierdzające ekstensywny typ rolnictwa w wybranym przez Ciebie kraju. Australia (lub Kanada) 1. Ekstensywny typ rolnictwa potwierdza duża powierzchnia użytków rolnych przypadająca na 1 mieszkańca. 2. Uzyskiwane w rolnictwie ekstensywnym plony pszenicy są niskie – tu wynoszą poniżej średniej wartości plonów na 69. (SR08) Diagram ilustruje strukturę zasiewów zbóż na świecie w latach 1998-2000. Uzupełnij diagram, wpisując w wyznaczonych miejscach nazwy podanych zbóż. jęczmień, pszenica, ryż, żyto 8% jęczmień 1% żyto 33% pszenica 23% ryż Zadanie 70. (SR09) Na wykresach przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w wybranych krajach w 2002 r. Każdemu z wykresów przyporządkuj właściwy kraj, wybierając spośród podanych poniżej. Podaj po dwie cechy środowiska przyrodniczego, warunkujące strukturę użytkowania ziemi w krajach oznaczonych literami A i B. Irlandia, Szwecja, Węgry Wykres A. Kraj ……………………………………….. Cechy środowiska przyrodniczego: Wykres B. Kraj ……………………………………….. Cechy środowiska przyrodniczego: Diagram A – Węgry ● Występowanie klimatu umiarkowanego ciepłego. ● Dużą część powierzchni kraju pokrywają żyzne gleby (np. czarnoziemy). Diagram B – Szwecja ● Występowanie klimatu umiarkowanego chłodnego. ● Dużą część powierzchni kraju pokrywają mało żyzne gleby (np. bielicowe).Zadanie 71. (SR09) W tabeli przedstawiono dane dotyczące rolnictwa wybranych krajów z lat 2005−2006. Podaj litery, którymi oznaczono dwa kraje, charakteryzujące się najbardziej intensywnym rolnictwem. Zadanie 72. (SR09) W II połowie XX w. przedsiębiorstwa przemysłowe zaczęły przenosić produkcję z krajów wysoko rozwiniętych do krajów rozwijających trzy główne przyczyny tego zjawiska. ● Tańsza siła robocza w krajach rozwijających się niż w krajach wysoko rozwiniętych. ● Restrykcyjna polityka w zakresie ochrony środowiska w krajach wysoko rozwiniętych. ● Liberalne prawo podatkowe w krajach rozwijających 73. (SR09) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej. Na podstawie mapy sformułuj i wyjaśnij prawidłowość dotyczącą rozmieszczenia wielkich i dużych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej. Prawidłowość: Ośrodki przemysłu rafineryjnego koncentrują się w strefie wybrzeży w portach morskich. Wyjaśnienie: Kraje zachodnioeuropejskie wykorzystują głównie importowaną ropę, która jest dostarczana tankowcami i dlatego jest przerabiana w portach lub w ich 74. (SR09) W 2004 r. dokończono budowę transkontynentalnej linii kolejowej Adelaide – Darwin. a) Podaj dwie prawdopodobne konsekwencje społeczne lub ekonomiczne eksploatacji tej linii kolejowej w Australii. b) Transkontynentalna linia kolejowa przebiega wzdłuż autostrady łączącej Adelaide z Darwin. Podaj dwie cechy transportu kolejowego, dzięki którym przewóz towarów koleją na tej linii może konkurować z przewozem towarów samochodami. ● Wzrost liczby mieszkańców miejscowości leżących wzdłuż linii kolejowej. ● Ułatwienie wywozu surowców mineralnych z centrum kraju do portów. ● Możliwość jednorazowego przewozu towarów masowych. ● Małe zużycie energii w przeliczeniu na jednostkę masy przewożonych 75. (SR10) Na mapie zaznaczono literami A–F położenie wybranych okręgów przemysłowych. Wpisz do tabeli nazwy trzech okręgów przemysłowych, które rozwinęły się głównie dzięki wydobyciu miejscowych rud metali, oraz litery, którymi na mapie oznaczono te okręgi przemysłowe. Nazwy okręgów wybierz spośród podanych poniżej. Okręgi przemysłowe: Doniecki, Minas Gerais, Północny, Shaba, Tokijski, Uralski Minas Gerais E, Shaba F, Uralski CZadanie 76. (SR10) Na świecie technopolia są często lokalizowane w największych metropoliach o zrestrukturyzowanym przemyśle lub poza strefami zurbanizowanymi. Uzasadnij lokalizację technopolii na poniżej wymienionych obszarach. Lokalizacja w wielkich metropoliach …………………………………………………………………………………………………………………………………… Lokalizacja poza strefami zurbanizowanymi …………………………………………………………………………………………………………………………………… Lokalizacja w wielkich metropoliach: Możliwość kooperacji z uczelniami i innymi placówkami naukowo-badawczymi. Lokalizacja poza strefami zurbanizowanymi: Czyste środowisko niezbędne w procesach technologicznych. Zadanie 77. (SR10) Do opisów regionów rolniczych dopisz ich nazwę. Nazwy regionów wybierz spośród podanych poniżej. Nazwy regionów: Australijsko-nowozelandzki, Północnoafrykański, Zachodnioeuropejski, Północnoamerykański, Ameryki Łacińskiej. Opisy regionów: A. Występuje tu duże zróżnicowanie rolnictwa: zarówno ekstensywne rolnictwo chłopskie, samozaopatrzeniowe, jak i wielkoobszarowa ekstensywna gospodarka rynkowa. Cechą charakterystyczną jest wysoki stopień koncentracji własności ziemi. Występują tu wielkie gospodarstwa indywidualne (latyfundia, hacjendy), plantacji. Region …………………………………………………………. B. Cechą regionu jest bardzo wysoki poziom mechanizacji i nakładów kapitałowych oraz wysoka wydajność. Występują tu wielkoobszarowe gospodarstwa, zwane farmami, które są wyspecjalizowane w różnych rodzajach produkcji rolnej, często w całości przeznaczanej na sprzedaż. Region …………………………………………………………. C. Występuje tu duży udział ekstensywnego pasterstwa. Koczowniczy chów związany jest z wędrówkami ludności za stadami zwierząt w poszukiwaniu pastwisk, co jest wymuszone panującym klimatem. Równocześnie na małym obszarze występuje gospodarka zmechanizowana. Region …………………………………………………………. D. Rolnictwo regionu jest uprzemysłowione, wysokotowarowe, wielkoobszarowe, co sprzyja mechanizacji. Na dużej powierzchni prowadzony jest ekstensywny wypas bydła lub owiec, a rolnictwo intensywne skupione jest na terenach nawadnianych wodami artezyjskimi. Region …………………………………………………………. A. Ameryki Łacińskiej B. Północnoamerykański C. Północnoafrykański D. Australijsko-nowozelandzkiZadanie 78. (SR10) Wpisz obok opisów międzymorskich kanałów ich nazwy wybrane spośród podanych. Kanały: Bałtycko-Białomorski, Kiloński, Koryncki, Mozambicki, Panamski, Sueski. Uznawany za szczytowe osiągnięcie sztuki inżynierskiej początku XX wieku. Służy głównie do transportu ropy naftowej, węgla i zboża. W 1999 roku został przejęty przez państwo, na terytorium którego się znajduje. Zbudowany w XIX wieku, ale próby jego budowy podejmowano już w starożytności. Położony w środkowej Grecji, ma znaczenie przede wszystkim lokalne. Oddany do użytku w II połowie XIX wieku. W latach 1967–75 był zamknięty dla żeglugi w związku z konfliktem politycznym. W strukturze przewozów tym kanałem dominuje ropa naftowa i jej produkty. Kanał o największym znaczeniu w Europie, zbudowany w celu ominięcia trudnych do żeglugi cieśnin. Skraca drogę o około 700 km. A. Panamski B. Koryncki C. Sueski D. KilońskiZadanie 79. (SR10) Wykonaj polecenie na podstawie tekstu i własnej wiedzy. Gazociąg Północny to planowany rurociąg mający służyć do transportu gazu ziemnego przez Morze Bałtyckie. Umowę o rozpoczęciu budowy podpisano w 2005 r. Planowany gazociąg ma być najdłuższym podmorskim dwukanałowym gazociągiem na świecie, a jednocześnie najpłycej położonym. Jego całkowita długość ma wynieść 1220 km. Morski odcinek Gazociągu Północnego ma liczyć 1189 km. Gaz będzie tłoczony pod ciśnieniem 210 atmosfer. Budowa gazociągu to kilkudziesięciomiesięczna inwestycja na obszarze liczącym około 2400 km2 przy wykorzystaniu dużej liczby jednostek pływających i innego sprzętu. Sprawozdanie przyjęte przez Parlament Europejski wskazuje na możliwość istnienia zagrożenia ekologicznego dla środowiska Bałtyku, na co zwraca uwagę także większość państw nadbałtyckich. Na podstawie: Gazociąg Północny w pigułce, Na przykładzie Morza Bałtyckiego uzasadnij, podając trzy argumenty, że budowa gazociągów na dnie mórz może stanowić zagrożenie dla środowiska geograficznego tych akwenów i dlatego powinna być prowadzona ze szczególną rozwagą. • Duża długość gazociągu i wysokie ciśnienie gazu zwiększają możliwość wystąpienia awarii, której skutkiem może być wyciek gazu. • Budowa gazociągu narusza dno morskie i siedliska żyjących tam organizmów. • Budowa gazociągu może spowodować naruszenie szkodliwych substancji składowanych na dnie mórz (np. na dnie Morza Bałtyckiego amunicji zatopionej po II wojnie światowej).Zadanie 80. (SR11) Podanym rejonom wydobycia przyporządkuj po jednym eksploatowanym tam surowcu mineralnym. Surowce mineralne: węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, rudy uranu, rudy żelaza, rudy miedzi. A. Zagłębie Kuźnieckie, Zagłębie Appalachijskie B. Zagłębie Łużyckie, Zagłębie Podmoskiewskie C. Morze Północne, Zatoka Meksykańska D. stan Minas Gerais w Brazylii, okolice Kiruny w Szwecji węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, rudy żelazaZadanie 81. (SR11) Na mapie zaznaczono wybrane obszary, w tym technopolia, których nazwy podano poniżej. Przyporządkuj technopoliom litery, którymi oznaczono ich położenie. Droga 128 (Boston Route 128) ……….. Dolina Krzemowa (Silicon Valley) ……….. Korytarz Zachodni (M4 Corridor) ……….. Wyspa Krzemowa (Silicon Island) ……….. Zadanie 82. (SR11) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie elektrowni cieplnych i jądrowych w Niemczech. Na podstawie mapy sformułuj prawidłowość dotyczącą rozmieszczenia elektrowni: – cieplnych, zużywających węgiel kamienny lub węgiel brunatny – jądrowych. Większość elektrowni cieplnych zużywających węgiel kamienny lub węgiel brunatny jest lokalizowana w rejonach wydobycia tych surowców. Elektrownie jądrowe są głównie zlokalizowane w bliskim sąsiedztwie wody, np. w pobliżu 83. (SR11) Wymienionym w tabeli typom rolnictwa przyporządkuj po jednej z podanych cech (A–D) oraz po jednym regionie ich występowania (1–4). Cechy rolnictwa: A. Wysoka mechanizacja, duże nawożenie, stosowanie dużej ilości chemicznych środków ochrony roślin, wysoka specjalizacja produkcji. B. Duże nakłady pracy ludzkiej, niewielka mechanizacja, niski poziom kultury rolnej, tradycyjna struktura upraw i hodowli, niewielkie plony. C. Duże nakłady pracy ludzkiej, niewielka mechanizacja, większość zabiegów agrotechnicznych wykonywana ręcznie, tradycyjna struktura produkcji, duże plony. D. Małe nakłady pracy ludzkiej, wysoka mechanizacja, duże powierzchnie gospodarstw, niewielkie nawożenie, wysoki poziom kultury rolnej, specjalizacja produkcji. Regiony: 1. Europa Zachodnia 2. Równiny Centralne i Wielkie Równiny Prerii w Ameryce Północnej oraz Nizina La Platy w Ameryce Południowej 3. Azja Południowo-Wschodnia oraz delta i dolina Nilu 4. Międzyzwrotnikowa Afryka, Ameryka Środkowa i Południowa Zadanie 84. (SR11) a) Podaj nazwy opisanych poniżej roślin uprawnych. Roślina oleista, której niemal wyłącznymi producentami są kraje basenu Morza Śródziemnego. Drzewa, z których zbierane są owoce, cechują się długowiecznością (mogąowocować dłużej niż 200 lat). Jest wieloletnią rośliną strefy międzyzwrotnikowej, pochodzącą z Wyżyny Abisyńskiej, ale od dziesiątków lat potentatem w jej uprawie i eksporcie używki otrzymywanej z tej rośliny jest Brazylia. Znaczącymi eksporterami są również: Kolumbia, Wietnam, Indonezja, Wybrzeże Kości Słoniowej i Etiopia. W tabeli przedstawiono wskaźniki produkcji i spożycia wina w 2008 r. w wybranych krajach basenu Morza Śródziemnego – jednego z ważniejszych obszarów uprawy winorośli na świecie. b) Wyjaśnij, uwzględniając różnice kulturowe, dlaczego kraje północnej Afryki mają niższe wskaźniki produkcji i spożycia wina niż kraje południowej Europy. oliwka, kawowiec Kraje północnej Afryki zamieszkuje ludność w większości wyznająca islam, który zabrania spożywania 85. (SR11) W tabeli przedstawiono wybrane wskaźniki społeczno-gospodarcze dla czterech krajów w 2009 roku. a) Na podstawie analizy wartości wskaźników społeczno-gospodarczych wpisz we właściwe miejsca tabeli nazwy trzech krajów wybrane spośród podanych poniżej. Kraje: Bangladesz, Chiny, Finlandia, Japonia. b) Na podstawie danych w tabeli oblicz saldo handlu zagranicznego dla Indii Finlandia, Japonia, Chiny 164 mld USD – 268 mld USD = –104 mld USDZadanie 86. (SR11) Na mapie narysowano linię na obszarach wybranych akwenów, przez które prowadzą szlaki transportowe o dużym znaczeniu dla światowej gospodarki. Wykonaj polecenia na podstawie mapy i własnej wiedzy. a) Podaj przyczynę dużego natężenia przewozu towarów statkami na wodach Zatoki Adeńskiej i Morza Czerwonego. b) Podaj dwa przykłady problemów ekonomicznych lub politycznych utrudniających transport towarów na zaznaczonym na mapie fragmencie szlaku żeglugi. Jest to najkrótszy szlak wywozu drogą morską ropy naftowej z krajów położonych nad Zatoką Perską do Europy. • wysokie koszty ubezpieczenia z powodu ryzyka utraty ładunku na skutek ataku piratów u wybrzeży Somalii • niestabilna sytuacja społeczno-polityczna na Bliskim WschodzieZadanie 87. (SR11) Na mapie zaznaczono państwa należące do międzynarodowej organizacji kontrolującej wydobycie i eksport jednego z surowców mineralnych. a) Podaj nazwę (pełną lub skrót) organizacji, do której należą państwa zaznaczone na mapie. b) Wpisz do tabeli po dwie nazwy państw członkowskich tej organizacji na każdym z podanych kontynentów. Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową Afryka – dwa z: Algieria, Angola, Libia, Nigeria Ameryka Płd. – Ekwador, Wenezuela Azja – dwa z: Arabia Saudyjska, Irak, Iran, Katar, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty ArabskieZadanie 88. (SR12) W tabeli umieszczono dane statystyczne dotyczące krajów o wysokim udziale w światowej produkcji aluminium. Na podstawie danych z tabeli oraz własnej wiedzy wyjaśnij duży udział wymienionych krajów w światowej produkcji aluminium. Kanada i Norwegia – duża produkcja energii elektrycznej niezbędnej w hutnictwie aluminium Brazylia i Chiny – posiadanie złóż boksytu stanowiących bazę dla hutnictwa aluminiumZadanie 89. (SR12) Najlepiej rozwinięte gospodarczo kraje Unii Europejskiej produkujące nadwyżki żywności zatrudniają w rolnictwie poniżej 5% osób czynnych zawodowo. Podaj dwie cechy rolnictwa tych krajów, które umożliwiają osiąganie tak wysokiej efektywności. – wysoki stopień mechanizacji prac polowych – wysokie zużycie nawozów sztucznych i środków ochrony roślinZadanie 90. (SR12) W tabeli przedstawiono wartości obrotów handlowych oraz wskaźnika rozwoju społecznego (HDI) w wybranych krajach oznaczonych literami A–D. W kolejności alfabetycznej są to: Finlandia, Indie, Norwegia, Polska. a) Sformułuj wniosek określający relację pomiędzy wartością obrotów handlowych, a poziomem rozwoju społecznego krajów. b) Podaj literę, którą oznaczono Polskę. Kraje, które osiągają wysokie obroty handlowe na jednego mieszkańca, charakteryzują się wysokim poziomem rozwoju społecznego. C Zadanie 91. (SR12) W tabelach przedstawiono największych eksporterów gazu ziemnego w 2009 r. W 2009 r. Niemcy były największym europejskim importerem gazu ziemnego. a) Podaj nazwy trzech krajów, wybierając z podanych w tabeli, które eksportowały do Niemiec największe ilości tego surowca rurociągami. 1. ………………………………………………………………………… 2. ………………………………………………………………………… 3. ………………………………………………………………………… b) Na podstawie informacji w tabeli lub własnej wiedzy wyjaśnij, dlaczego Katar eksportuje większość gazu ziemnego w postaci skroplonej. Rosja, Norwegia, Holandia Katar jest położony daleko od głównych odbiorców jego gazu ziemnego (krajów wysoko rozwiniętych w Europie, Azji i Ameryce Północnej), dlatego budowa bardzo długich gazociągów i ich utrzymanie nie są ekonomicznie konkurencyjne z transportem statkami tego surowca w postaci 92. (SR13) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie obszarów intensywnego rybołówstwa morskiego. Wymień dwie przyrodnicze cechy akwenów, które sprzyjają żyzności łowisk morskich. Uzasadnij znaczenie każdej z tych cech dla zasobności łowisk. Obecność prądów morskich Wskutek mieszania się wód zimnych i ciepłych prądów morskich następuje dotlenienie wody sprzyjające rozwojowi planktonu i narybku. Upwelling Zimne natlenione wody głębinowe są bogate w substancje odżywcze (związki azotu i fosforu), co sprzyja rozwojowi 93. (SR13) Na diagramach przedstawiono udział głównych producentów wybranych zbóż na świecie w 2009 r. Podpisz diagramy nazwami zbóż wybranymi z podanych poniżej. żyto, pszenica, kukurydza, ryż A. pszenica, B. żyto, C. kukurydzaZadanie 94. (SR13) Tekst odnosi się do współczesnych problemów gospodarczych i społecznych wielu krajów wysoko rozwiniętych. Wiosną 2010 r. na konferencji w Brukseli poświęconej konkurencyjności unijnego przemysłu przedstawiono, że przed kryzysem w 2007 r. przemysł w Unii Europejskiej zatrudniał22 miliony ludzi i tworzył 17,1% PKB, ale zatrudnienie w tym sektorze spada. Bezrobocie wśród młodzieży w kilku krajach członkowskich UE sięgnęło 50%. Komunikat Komisji Europejskiej mówi: „Europa musi odwrócić spadek znaczenia przemysłu w XXI w. (…). Podjęte niezwłocznie działania powinny przyczynić się do odwrócenia aktualnej tendencji spadkowej przemysłu z obecnego poziomu 15,6% udziału w PKB Unii Europejskiej do 20% w roku 2020”. UE powinna stworzyć korzystne warunki dla reindustrializacji – rozwoju przemysłu, zwłaszcza gałęzi wymagających współpracy z placówkami naukowo-badawczymioraz wysoko wykwalifikowanej kadry pracowników. W USA, gdzie deindustrializacja, czyli spadek udziału przemysłu w gospodarce, zaczęła się wcześniej niż w Europie, jej rezultatem jest stagnacja, a nawet spadek dochodów. Ćwierćwieku temu co piąty Amerykanin pracował w przemyśle, a teraz co jedenasty. Zatrudnienie w przemyśle było o 2 miliony wyższe niż w handlu. Dziś jest o 3 miliony niższe. Średnia płaca w handlu jest jednak o 47% niższa niż w przemyśle. Na podstawie: A. Lubowski, Europejskie pomysły na pobudzenie przemysłu, a) Podaj dwie przyczyny deindustrializacji w krajach wysoko rozwiniętych w ostatniej dekadzie XX w. i w pierwszej dekadzie XXI w. b) Podaj dwie korzyści społeczno-gospodarcze, jakie mogą odnosić wysoko rozwinięte kraje Europy i Stany Zjednoczone z reindustrializacji gospodarki. – przenoszenie produkcji przemysłowej do KSR ze względu na niższe koszty pracy w tych krajach – zmiana modelu konsumpcji – wzrost popytu na usługi – powstanie nowych miejsc pracy – poprawa koniunktury w działach gospodarki, które pracują na potrzeby przemysłu (budownictwo, placówki naukowo-badawcze)Zadanie 95. (SR13) W tekście przedstawiono jeden z problemów gospodarowania zasobami ropy naftowej na świecie. Zbliża się moment, gdy z istniejących szybów naftowych nie da się już wypompować więcej ropy. Produkcja będzie się kurczyć. Koszty wydobycia surowca z coraz głębszych pokładów znacznie wzrosną. Tymczasem światowy popyt na ropę, choćby z powodu milionów nowych samochodów w Chinach i Indiach, będzie rósł gwałtownie. Według danych koncernu BP popyt na ropę wzrośnie do 2030 r. o 45%, a do 2050 r. aż o 90%. Na podstawie: M. Rybarczyk, M. Rębała, Koniec ropy, ﷟ Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wymień trzy gospodarcze konsekwencje dla świata związane z wyczerpywaniem się zasobów ropy naftowej. – wzrost cen ropy naftowej i innych paliw – wzrost kosztów transportu oraz cen towarów – rozwój energooszczędnych technologiiZadanie 96. (SR13) W tabeli podano informacje dotyczące wymiany handlowej w 2010 r. Stanów Zjednoczonych z ośmioma krajami – głównymi partnerami handlowymi tego kraju. a) Na podstawie informacji zawartych w tabeli sformułuj dwa wnioski dotyczące głównych kierunków geograficznych handlu zagranicznego Stanów Zjednoczonych. b) Zaznacz nazwę organizacji, w ramach której Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk zniosły stawki celne we wzajemnym handlu. A. OECD B. NAFTA C. Mercosur D. ASEAN – głównymi partnerami są kraje sąsiadujące ze Stanami Zjednoczonymi – drugim kierunkiem, pod względem wielkości obrotów handlowych, są kraje Azji Wschodniej, np. Chiny, Japonia, Korea Płd. BZadanie 97. (SR14) Wymień dwa sposoby zmniejszania zużycia surowców naturalnych w gospodarce, stosowane we współczesnym świecie. – upowszechnianie recyklingu (np. przerabianie makulatury na papier) – pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł energiiZadanie 98. (SR14) Na wykresach przedstawiono zmiany w wydobyciu wybranych surowców energetycznych na świecie w latach 2000–2010. Każdemu z wymienionych w tabeli surowców energetycznych przyporządkuj właściwy opis oraz wykres przedstawiający zmiany w jego wydobyciu. Surowiec wykorzystywany w energetyce od drugiej połowy XX wieku. Miał zastosowanie także w przemyśle zbrojeniowym. Występuje w wielu rejonach świata, ale złoża sąna ogół ubogie. Charakteryzuje się dużą wydajnością energetyczną. Największe złoża znajdują się w Ameryce Południowej i Azji. W wielu krajach wysoko rozwiniętych zaprzestano jednak jego wydobycia, ale w krajach dynamicznie rozwijających przemysł zapotrzebowanie na ten surowiec stale rośnie. Koszty pozyskiwania surowca są relatywnie niskie. Światowe wydobycie koncentruje sięw Europie. Złoża ulegają stosunkowo szybkiemu wyczerpywaniu ze względu na małe zasoby surowca. Początkowo wydobycie koncentrowało się w Ameryce Północnej i Południowej. Obecnie największe wydobycie przypada na kraje położone w Azji. Duży popyt na ten surowiec powoduje, że jego eksploatacja jest podejmowana nawet w bardzo trudnych warunkach przyrodniczych. ropa naftowa: D, 1 rudy uranu: A, 3 węgiel brunatny: C, 2Zadanie 99. (SR14) Na mapie zaznaczono i wskazano strzałkami wybrane państwa z grupy głównych producentów kawy w 2013 roku. a) Na podstawie mapy wymień po jednym państwie Ameryki Południowej, Afryki i Azji z grupy głównych producentów kawy. – Ameryka Południowa ……………. – Afryka ……………. – Azja ……………. b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Cechy klimatu, które są charakterystyczne dla zaznaczonych na mapie państw i sprzyjają uprawie kawy, to: niewielkie roczne amplitudy temperatury powietrza i wysokie sumy opadów rocznych. B. gorące, suche lata, wilgotne zimy i małe dobowe wahania temperatury wysokie temperatury przez cały rok, skąpe opady w porze lata i obfite opady duże roczne amplitudy temperatury powietrza i obfite opady przez cały rok. – Ameryka Południowa: Brazylia, Kolumbia – Afryka: Etiopia, Uganda – Azja: Wietnam, Indonezja 100. (SR14) W tabeli zestawiono państwa o najwyższym pogłowiu w 2010 roku wybranych zwierząt gospodarskich Uzupełnij tabelę nazwami zwierząt gospodarskich dobranymi spośród podanych. – bydło – owce – trzoda chlewna trzoda chlewna, bydło, owce Zadanie 101. (SR14) Przedstaw zaletę i wadę przemysłowego chowu zwierząt gospodarskich. Zaleta: Jest dochodowy dzięki niskim kosztom jednostkowym produkcji. Wada: Złe warunki przebywania zwierząt, np. nadmierne stłoczenie zwierząt (w fermach, chlewniach, oborach).Zadanie 102. (SR14) W tabeli przedstawiono spożycie niektórych artykułów w wybranych państwach. Uzupełnij tabelę nazwami państw dobranymi spośród podanych. Chiny, Indie, Japonia, Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone Chiny Indie JaponiaZadanie 103. (SR14) Uzasadnij, podając dwa argumenty, dlaczego w krajach słabo rozwiniętych występują inne wartości spożycia mięsa na 1 mieszkańca niż w krajach wysoko rozwiniętych. W krajach słabo rozwiniętych spożycie mięsa na 1 mieszkańca jest mniejsze, gdyż: – w KSR ceny żywności pochodzenia roślinnego są niższe od cen produktów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego i taka żywność jest dostępniejsza dla ludności – hodowla zwierząt powoduje, że część zbiorów musi być przeznaczana na paszę – mieszkańcy krajów słabo rozwiniętych, charakteryzujących się deficytem żywności, nie mogą sobie na to pozwolić i ograniczają chów zwierzątZadanie 104. (SR14) Każdej grupie państw przyporządkuj jedną charakterystyczną dla całej grupy cechę społeczną lub gospodarczą. A. Indonezja, Turcja, Albania B. Bułgaria, Ukraina, Łotwa C. Norwegia, Holandia, Rosja D. Hiszpania, Malta, Francja A……… B. ……… C. ……… D. ……… przyrost naturalny. 2. Liczebna przewaga wyznawców islamu nad wyznawcami innych religii. 3. Dominujący udział ludności odmiany mongoloidalnej. 4. Przynależność do Unii Europejskiej. 5. Duży eksport gazu ziemnego. Zadanie 105. (SR14) Na wykresach przedstawiono użytkowanie gruntów w wybranych państwach świata w % ogólnej powierzchni. Wpisz pod każdym z wykresów nazwę odpowiedniego państwa. Wybierz ją spośród podanych. Finlandia Islandia Niemcy Rosja Ukraina Niemcy, Rosja Finlandia, UkrainaZadanie 106. (SR14) Wyjaśnij, dlaczego wraz z rozwojem gospodarczym zmniejsza się zapotrzebowanie na przewóz towarów transportem kolejowym, a wzrasta zapotrzebowanie na usługi łączności. Transport kolejowy: Wraz z rozwojem gospodarczym następuje spadek masy przewożonych towarów, gdyż maleje rola przemysłu ciężkiego oraz tradycyjnego przetwórczego. Łączność: Wraz z rozwojem gospodarczym rozwijają się usługi niematerialne, które wymagają przepływu informacji, a nie tradycyjnego 107. (SR15) Na wykresach przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w dwóch wybranych państwach. Każdemu wykresowi przyporządkuj nazwę państwa, którego strukturę użytkowania ziemi on przedstawia. Nazwy państw wybierz spośród podanych poniżej. -Australia – Bangladesz – Polska Wykres A ………………………………………………. Wykres B ………………………………………………. A – Bangladesz, B – AustraliaZadanie 108. (SR15) Podaj po dwie pozytywne i negatywne konsekwencje bezpośrednich inwestycji zagranicznych dla kraju, w którym takie inwestycje są lokowane. Pozytywne – Wzrost PKB. – Dostęp do nowoczesnych technologii. Negatywne – Ryzyko wypierania rodzimych firm z rynku. – Zagrożenie suwerenności gospodarczej 109. (SR15) Zaproponuj dwa działania, które władze samorządowe różnego szczebla mogą podejmować w celu zwiększenia atrakcyjności danej jednostki administracyjnej dla potencjalnych inwestorów branży zaawansowanych technologii (high-tech). – Zwiększenie nakładów z budżetu lokalnego na rozwój szkolnictwa zwłaszcza w zakresie nauczania przedmiotów ścisłych oraz zawodowych powiązanych z branżą high-tech. – Podjęcie działań mających na celu utworzenie specjalnej strefy 110. (SR15) Na wykresie przedstawiono strukturę produkcji energii elektrycznej według rodzajów elektrowni w Islandii, Austrii i Szwajcarii w 2008 roku. Uzasadnij, podając dwa argumenty, że w państwach wymienionych powyżej w strukturze produkcji energii elektrycznej w dużym stopniu decydują warunki środowiska przyrodniczego. – We wszystkich krajach dominuje produkcja energii w elektrowniach wodnych, ponieważ dysponują bardzo dużym potencjałem energetycznym wód powierzchniowych. – Islandia, położona w strefie ryftowej i występowania czynnych wulkanów, posiada zasoby energii 111. (SR15) W tabeli przedstawiono udział krajów – głównych partnerów handlowych Niemiec i Polski w strukturze importu tych państw w 2012 roku. Na podstawie danych w tabeli podaj dwa wnioski odnoszące się do struktury geograficznej importu Niemiec i Polski. – Niemcy i Polska importują towary z krajów sąsiadujących. – Polska i Niemcy importują towary z 112. (SR16) Na wykresach przedstawiono procentowy udział Polski, Niemiec i Francji w powierzchni upraw i w wielkości zbiorów ziemniaków, pszenicy, żyta i buraków cukrowych w Unii Europejskiej. Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. Zadanie 113. (SR16) Wymień po jednym czynniku sprzyjającym prowadzeniu hodowli bydła o intensywnej w Europie Zachodniej i ekstensywnej w Argentynie. Hodowla intensywna: Duże zapotrzebowanie na mleko i mięso na terenach o wysokiej gęstości zaludnienia. Hodowla ekstensywna: Wysoki udział użytków zielonych w strukturze użytkowania 114. (SR16) W tabeli wymieniono trzy grupy wybranych produktów rolnych (A–C). Wpisz do tabeli obok każdej z grup produktów − nazwę właściwego państwa, które specjalizuje się w eksporcie tych produktów na rynek międzynarodowy. Dobierz państwa z niżej podanych. Argentyna, Holandia, Mongolia, Kanada Kanada Holandia ArgentynaZadanie 115. (SR16) a) Wyjaśnij, na czym polega zmiana struktury przemysłu zachodząca w procesie restrukturyzacji. b) Wyjaśnij, dlaczego w fazie wprowadzania procesu restrukturyzacji przemysłu w Polsce nastąpił spadek zatrudnienia w niektórych gałęziach przemysłu. c) Wyjaśnij, dlaczego proces restrukturyzacji przemysłu sprzyja zmniejszeniu negatywnego oddziaływania przemysłu na środowisko przyrodnicze. a) – Maleje udział surowco- i energochłonnego przemysłu ciężkiego, a wzrasta udział przemysłu nowoczesnych technologii. – Wzrasta udział mniejszych zakładów przemysłowych. b) – Upadła większość dużych zakładów z wysokim zatrudnieniem, a rozwijają się zakłady o mniejszym zatrudnieniu. – Wystąpiło na rynku pracy niedostosowanie kwalifikacji siły roboczej do potrzeb zmodernizowanych zakładów przemysłowych. c) – Maleje udział przemysłu zużywającego duże ilości surowców i energii, co zmniejsza przekształcanie środowiska przyrodniczego przez przemysł wydobywczy i przetwórczy. – Maleje udział przemysłu silnie zanieczyszczającego środowisko na rzecz przemysłu opartego na normach 116. (SR16) Na mapie wskazano położenie geograficzne przedstawionego na fotografii Kanału Sueskiego. a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Największe utrudnienia dla ruchu statków płynących przez Morze Czerwone i Kanał Sueski, to: A. wysoki stopień zasolenia Morza Czerwonego i wysokie pływy. B. zagrożenie atakami ze strony piratów i zagrożenie konfliktami zbrojnymi w regionie. C. występowanie silnych prądów morskich i liczne płycizny na szlaku morskim prowadzącym przez Morze Czerwone. D. spory między Arabią Saudyjską a Egiptem o kontrolę przewozów towarowych przez Morze Czerwone i Kanał Sueski. b) Wykaż, podając dwa argumenty, że Kanał Sueski ma duże znaczenie dla gospodarki świata. B. – Przez Kanał Sueski prowadzi najkrótsza droga morska między nowouprzemysłowionymi krajami Azji a rynkami zbytu na ich produkty w Europie. – Kanał Sueski skraca czas i zmniejsza koszt transportu ropy naftowej z Bliskiego Wschodu do 117. (SR17) W tekście przedstawiono cechy rolnictwa ekologicznego. Rolnictwo ekologiczne stanowi jedną z najszybciej rozwijających się obecnie gałęzi rolnictwa na świecie, zwłaszcza w krajach Unii Europejskiej. Światowy rynek tego rolnictwa zwiększa swoje obroty o mniej więcej 20% rocznie, czyli kilka razy szybciej niż rynek żywności konwencjonalnej. Produkcja w ekologicznym gospodarstwie rolnym jest prowadzona zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Polega ona w szczególności na stosowaniu płodozmianu i innych naturalnych metod utrzymywania lub podwyższania żyzności gleby oraz na doborze odmian roślin i ras zwierząt uwzględniającym ich naturalną odporność na choroby. Na podstawie: Ramowy Plan Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2014–2020. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa 2014. Na podstawie tekstu oraz własnej wiedzy podaj po dwa pozytywne i negatywne skutki przyrodnicze lub gospodarcze wynikające z rozwoju opisanego typu rolnictwa. Skutki pozytywne: – Zmniejszenie negatywnego wpływu rolnictwa na gleby. – Zmniejszenie eutrofizacji wód powierzchniowych. – Mniejsza zawartość substancji szkodliwych w żywności. – Wzrost zapotrzebowania na pracowników w rolnictwie (spadek bezrobocia na wsi). – Mniejsze zużycie energii i paliw. – Wzrost atrakcyjności turystycznej obszarów wiejskich. – Korzystny dla producentów wzrost cen żywności. Skutki negatywne: – Niższa wydajność rolnictwa. – Wyższe jednostkowe koszty produkcji rolnej. – Zmniejszenie zysków przedsiębiorstw produkujących maszyny rolnicze i środki chemiczne. – Niekorzystny dla konsumentów wzrost cen 118. (SR17) Na mapie wskazano wybrane regiony rolnicze świata, które oznaczono literami od A do D. Dobierz do każdej z podanych w tabeli cech rolnictwa region, do którego dana cecha się odnosi. Wpisz obok każdej cechy literę, którą oznaczono właściwy region na mapie. Zadanie 119. (SR17) Uzupełnij tabelę. Wpisz w każdym wierszu nazwę rośliny zbożowej oraz rośliny włóknistej, charakterystycznych dla rolnictwa regionu podanego w tabeli. Nazwy roślin wybierz z podanych poniżej. Zadanie 120. (SR17) Na mapie przedstawiono wartości połowów ryb morskich w mln ton w krajach Ameryki Południowej w 2010 roku. a) Zaznacz państwo, które nie poławiało ryb morskich w 2010 roku. Gujana B. Kolumbia C. Paragwaj D. Urugwaj b) Wyjaśnij, dlaczego łowiska zasobne w ryby występują wzdłuż wybrzeży dwóch krajów o największych połowach w Ameryce Południowej w 2010 roku. C. Obecność zasobnych w ryby łowisk u wybrzeży Peru i Chile jest konsekwencją napływu bogatych w plankton chłodnych wód głębinowych, wynoszonych ku 121. (SR17) Na diagramach przedstawiono strukturę towarową eksportu trzech państw w 2010 roku. Podpisz każdy wykres odpowiednią nazwą państwa charakteryzującego się przedstawioną strukturą eksportu. Państwa wybierz z podanych poniżej. Brazylia, Japonia, Polska, Rosja Zadanie 122. (SR18) Na wykresach przedstawiono strukturę produkcji energii elektrycznej według rodzajów elektrowni we Francji oraz w Kanadzie i Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Podaj dla każdego z państw główną przyczynę dużego udziału najważniejszego źródła energii w strukturze źródeł energii wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej. Francja: − Wysoki poziom rozwoju społeczno-gospodarczego tego kraju umożliwia inwestycje w energetykę jądrową. − Niskie zasoby surowców energetycznych. Kanada: − Duże zasoby powierzchniowych wód płynących. ZEA: − Duże zasoby ropy naftowej i gazu 123. (SR18) Na wykresach przedstawiono udział głównych producentów w strukturze wydobycia wybranych surowców energetycznych na świecie w 2012 roku. Uzupełnij tabelę. Wpisz obok każdego opisu nazwę odpowiedniego surowca energetycznego, wybraną spośród podanych poniżej, oraz literę oznaczającą wykres przedstawiający strukturę wydobycia tego surowca. ropa naftowa gaz ziemny węgiel kamienny rudy uranu rudy uranu, B węgiel kamienny, C ropa naftowa, AZadanie 124. (SR18) Na mapie przedstawiono przebieg jednego z rurociągów, którym transportuje się ropę naftową eksploatowaną na Bliskim Wschodzie. Literami oznaczono wybrane akweny i państwa. Uzupełnij tabelę. Wpisz w puste komórki nazwy dwóch akwenów oraz nazwy dwóch państw oznaczonych na rysunku literami. Wyszczególnienie Nazwa akwenu lub państwa Akwen A Państwo B Państwo C Akwen D Zatoka Perska, Irak, Turcja, Morze ŚródziemneZadanie 125. (SR18) Na wykresach przedstawiono zmianę wielkości wydobycia ropy naftowej w mln baryłek/dobę w dwóch wybranych państwach w latach 1990−2013. Strzałkami zaznaczono okresy najmniejszego wydobycia ropy naftowej w tych państwach. a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Numerami 1 i 2 oznaczono wykresy charakterystyczne dla Arabii Saudyjskiej i Turcji. B. Norwegii i Włoch. C. Kuwejtu i Iraku. D. Chin i Japonii. b) Podaj główną przyczynę spadku wydobycia ropy naftowej, wspólną dla dwóch państw, dla których wykonano wykresy, w okresie zaznaczonym na wykresach strzałką. C Konflikt zbrojny, w którym uczestniczyły Irak i 126. (SR18) Na mapie zaznaczono oraz opisano numerami 1-7 wybrane obszary, z których pięć to regiony chowu zwierząt. a) Uzupełnij tabelę. Wpisz w każdym wierszu numer oznaczający na mapie region, w którym dominuje podany typ chowu zwierząt. Dominujący chów zwierząt Region (wpisz numer) Chów trzody chlewnej Chów intensywny bydła mlecznego, drobiu i trzody chlewnej b) Zapisz numery oznaczające na mapie trzy regiony, w których dominuje ekstensywny typ chowu zwierząt. Podaj czynnik przyrodniczy, wspólny dla tych trzech regionów zaznaczonych na mapie, sprzyjający rozwojowi tego typu chowu zwierząt. Zadanie 127. (SR18) Region Półwyspu Skandynawskiego należy do obszarów atrakcyjnych dla turystów. Wymień cztery przykłady przyrodniczych walorów turystycznych tego regionu. − Obecność dolin U-kształtnych, fiordów i jezior polodowcowych. − Obecność lodowców fieldowych w Górach Skandynawskich. − Występowanie zorzy polarnej oraz dni i nocy polarnych. − Występowanie flory tundrowej i fauny charakterystycznej dla obszarów okołobiegunowych. − Przylądek Nordkapp najdalej na północ wysunięty w 128. (SR18) Na mapie zaznaczono ciemną barwą cztery wybrane państwa Europy. W tabeli przedstawiono strukturę PKB według sektorów gospodarki w 2016 r. w Polsce oraz w dwóch państwach spośród czterech zaznaczonych na mapie. Uzupełnij tabelę. Wpisz we właściwych wierszach państwa, które charakteryzują się podaną strukturą PKB. Dobierz państwa z zaznaczonych na mapie. Zadanie 129. (NR15) Zadanie wykonaj na podstawie barwnej mapy przedstawiającej zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji według państw (strona IV barwnego materiału źródłowego). Na mapie numerami 1, 2, 3 oznaczono wybrane regiony. Poniżej literami A‒C oznaczono trzy opisy. Jeden z nich charakteryzuje urbanizację pozorną(nadurbanizację), która pojawiła się w XX wieku i wciąż kształtuje aglomeracje w pewnym wielkim regionie demograficznym świata. Eksplozja demograficzna na wsi powoduje intensywną migrację ekonomiczną do miast. Te nie są w stanie wchłonąć tak dużej liczby osób. Brak pracy i ubóstwo prowadządo powstania dzielnic nędzy. Intensywny rozwój miast prowadzi do migracji mieszkającej tam ludności na tereny podmiejskie. W ten sposób aglomeracje się powiększają, a miejski styl życia obejmuje regiony wokół miast. Przebudowa starych, centralnie usytuowanych dzielnic miejskich skutkuje zahamowaniem odpływu ludności, a następnie może prowadzić do wzrostu liczby mieszkańców tych dzielnic o zmienionej fizjonomii. Uzupełnij zdania. Opis urbanizacji pozornej (nadurbanizacji) oznaczono literą ……. . Regionowi, dla którego to zjawisko jest charakterystyczne, odpowiada na mapie numer ……. . Zadanie 130. (NR15) W tabeli przedstawiono strukturę pracujących w Niemczech, Polsce, Rumunii i Wielkiej Brytanii według rodzajów działalności w 2010 roku. Zaznacz odpowiedź z poprawną kolejnością państw, dla których przedstawiono w tabeli strukturę pracujących według rodzajów działalności. A. 1. Polska, 2. Niemcy, 3. Rumunia, 4. Wielka Brytania B. 1. Niemcy, 2. Rumunia, 3. Wielka Brytania, 4. Polska C. 1. Wielka Brytania, 2. Polska, 3. Rumunia, 4. Niemcy D. 1. Polska, 2. Wielka Brytania, 3. Niemcy, 4. Rumunia Zadanie 131. (NR15) W tabeli przedstawiono strukturę w % produkcji przemysłu w wybranych krajach. Poziom rozwoju gospodarczego wpływa na strukturę produkcji przemysłu. W wielu krajach strukturę wytwarzanych wyrobów warunkuje także środowisko przyrodnicze. Na przykładzie państw wymienionych w tabeli uzasadnij, podając dwa argumenty, że warunki środowiska przyrodniczego wpływają na strukturę produkcji przemysłowej. – W krajach skandynawskich wysokiemu udziałowi przemysłu drzewno-papierniczego sprzyja wysoka lesistość. – W Chile zasoby rud metali (miedzi) sprzyjają wysokiemu udziałowi produkcji metali i wyrobów z 132. (NR15) W tekście przedstawiono jedną z europejskich technopolii. Korytarz M4 jest położony w południowej Anglii, pomiędzy Bristolem a Londynem. Inwestycje międzynarodowego kapitału w przemysł high-tech rozpoczęły się tu w latach 70. XX wieku. Obecnie w obrębie Korytarza M4 działają przedstawicielstwa wielkich korporacji międzynarodowych z branży elektronicznej. Mała gęstość zabudowy i obecność terenów w niewielkim stopniu przekształconych przez człowieka dają możliwość budowy atrakcyjnie położonych kompleksów biurowych i centrów biznesowych. Istnieją tu także liczne instytucje badawcze i położone w niedużej odległości szkoły wyższe ( w Oksfordzie).Na podstawie: Z. Zaniewicz, Ciekawi świata, Warszawa 2012. Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wymień trzy różnice między opisaną technopolią, a tradycyjnym okręgiem przemysłowym. – Technopolia rozwija się we współpracy z uniwersytetami, instytucjami badawczymi, podczas gdy w tradycyjnych okręgach ta współpraca jest w niewielkim zakresie lub jej brak. – W technopoli rozwija się przemysł high-tech, np. elektroniczny, a w tradycyjnym okręgu dominują gałęzie przemysłu tradycyjnego (lekki, maszynowy, spożywczy). – W technopolii, w przeciwieństwie do tradycyjnych okręgów, środowisko nie jest tak silnie przekształcone w wyniku działalności 133. (NR15) W każdej kolumnie (A‒D) tabeli przedstawiono po trzech największych producentów w 2010 roku jednego z wybranych produktów rolnych: buraków cukrowych, kauczuku naturalnego, kawy i pszenicy. Przyporządkuj poszczególnym produktom rolnym ich głównych producentów przedstawionych w kolumnach tabeli. Zadanie 134. (NR15) Na wykresie przedstawiono strukturę uprawy roślin zmodyfikowanych genetycznie (GMO) na świecie. Na podstawie wykresu i własnej wiedzy oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F ‒ jeśli jest fałszywa. Zadanie 135. (NR15) W tabeli podano dwa wybrane wskaźniki rozwoju społeczno-ekonomicznego dla Kataru i Norwegii w 2013 roku. Zaznacz dwa czynniki, które decydują o wyższym HDI dla Norwegii niż dla Kataru. A. Większa liczba ludności Norwegii w porównaniu z Katarem. B. Dłuższa oczekiwana długość życia w Norwegii niż w Katarze. C. Wyższy poziom rozwoju rolnictwa w Norwegii niż w Katarze. D. Wyższa oczekiwana liczba lat edukacji dla dzieci rozpoczynających naukę w Norwegii niż w Katarze. E. Wyższy udział wyrobów przemysłu zaawansowanych technologii w eksporcie Norwegii w porównaniu z eksportem Kataru. Zadanie 136. (NR15) W tabeli przedstawiono obroty handlu zagranicznego Japonii w latach 2000–2011 w mld USD. Sformułuj wniosek dotyczący salda handlu zagranicznego Japonii w latach 2000–2011. Wartość salda handlu zagranicznego malała w latach 2000−2011. Zadanie 137. (NR16) Na fotografii przedstawiono widok ogólny stolicy Ekwadoru – Quito. Literą X oznaczono zwartą część miasta, która powstała w okresie kolonizacji Ameryki Południowej a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Część miasta Quito, oznaczona na fotografii literą X, została wybudowana w fazie reurbanizacji. B. dezurbanizacji. C. suburbanizacji. D. urbanizacji wstępnej. b) Podaj trzy przykłady problemów społecznych, z którymi borykają się mieszkańcy rozbudowanych i przeludnionych aglomeracji miejskich, takich jak Quito. D. – Występowanie slumsów na obrzeżach miast i wysokiej przestępczości wskutek niekontrolowanego napływu ludności. – Trudności komunikacyjne z powodu niedorozwoju infrastruktury w stosunku do rosnącej liczby ludności i pojazdów. – Niedostateczny dostęp do edukacji i opieki medycznej wskutek niedorozwoju usług i występowania biedy. – Pogarszanie się warunków życia na skutek dynamicznego wzrostu liczby 138. (NR16) Na mapie literami A-C oznaczono trzy grupy państw. Każda grupa składa się z trzech największych producentów wybranych roślin oleistych. W każdym wierszu tabeli podkreśl roślinę oleistą, której głównych producentów przedstawiono na powyższej mapie. Grupa państw Rośliny oleiste A oliwka sezam soja B kukurydza rzepak słonecznik C bawełna orzechy ziemne palma oleista oliwka słonecznik palma oleistaZadanie 139. (NR16) W tabeli przedstawiono informacje o rolnictwie wybranych państw. Podaj nazwę państwa, które spośród wymienionych w tabeli stosuje najbardziej intensywną uprawę zbóż. Na podstawie tabeli uzasadnij swój wybór, podając dwa argumenty. Holandia Uzasadnienie np.: – Ma największy wskaźnik mechanizacji (na 1 ciągnik przypada najmniej gruntów ornych) spośród państw wymienionych w tabeli. – Zużywa najwięcej nawozów sztucznych w kg na 1 ha użytków rolnych. – Wielkość zbiorów zbóż uzyskiwana z powierzchni zasiewów świadczy o najwyższych plonach tych 140. (NR16) W tabeli, w której przedstawiono największych eksporterów węgla kamiennego w 2013 roku, literami X i Y oznaczono dwa państwa. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. W powyższej tabeli literami X i Y oznaczono odpowiednio A. Indie i Japonię. B. Niemcy i Polskę. C. Indonezję i Australię. D. Francję i Wielką Brytanię. Zadanie 141. (NR16) Zadanie wykonaj na podstawie poniższej tabeli, w której zamieszczono dla wybranych państw wysoko rozwiniętych gospodarczo długość utwardzonych dróg kołowych w tys. km, oraz na podstawie mapy, na której przedstawiono gęstość na świecie utwardzonych dróg kołowych w km na 100 km2 (strona IV barwnego materiału źródłowego). Na podstawie informacji zawartych w tabeli oraz przedstawionych na mapie sformułuj wniosek odnoszący się do związku między wielkością powierzchni państw wysoko rozwiniętych oraz długością i gęstością utwardzonych dróg kołowych na ich obszarze. W państwach o dużej powierzchni długość utwardzonych dróg kołowych jest większa niż w państwach o małej powierzchni, ale gęstość tych dróg jest 142. (NR17) Zadanie wykonaj na podstawie mapy, na której przedstawiono obsadę bydła (w sztukach na km2) w Afryce, a literami A−C oznaczono wybrane regiony (strona IV barwnego materiału źródłowego). a) Podaj dla każdego z regionów oznaczonych na mapie literami A−C jedną cechę środowiska przyrodniczego − inn¹ niż temperatura powietrza − która zadecydowała o wysokiej lub niskiej obsadzie bydła. Dla każdego z regionów podaj inną, charakterystyczną dla niego cechę. b) Przyporządkuj każdemu z regionów oznaczonych na mapie literami A i B po jednej z roślin, której uprawa jest charakterystyczna ze względu na korzystne warunki przyrodnicze do ich wegetacji w podanych regionach. Wpisz nazwę właściwej rośliny dla każdego z regionów. Bawełna, maniok, palma, daktylowa, słonecznik Region A: ……………………………………………. Region B: ……………………………………………. Region A: – Skąpe opady atmosferyczne w klimacie zwrotnikowym skrajnie suchym. – Brak naturalnych terenów trawiastych. Region B: – Obszar jest porośnięty wilgotnym lasem równikowym. – Występowanie muchy tse-tse. Region C: – Wysokie opady na Wyżynie Abisyńskiej sprzyjające zasobności pastwisk. – Występowanie sawanny stanowiącej naturalny obszar pastwiskowy. A − palma daktylowa, B − maniokZadanie 143. (NR17) Na wykresie przedstawiono zmienność wraz z rozwojem gospodarczym wybranych wskaźników dotyczących rolnictwa, oznaczonych w legendzie numerami od 1 do 4. Zaznacz odpowiedź, w której poprawnie przyporządkowano wskaźniki numerom w legendzie wykresu. A. 1. produkcja roślinna, 2. produkcja zwierzęca, 3. towarowość rolnictwa, 4. udział rolnictwa w tworzeniu PKB B. 1. produkcja roślinna, 2. produkcja zwierzęca, 3. udział rolnictwa w tworzeniu PKB, 4. towarowość rolnictwa C. 1. produkcja zwierzęca, 2. produkcja roślinna, 3. udział rolnictwa w tworzeniu PKB, 4. towarowość rolnictwa D. 1. produkcja zwierzęca, 2. produkcja roślinna, 3. towarowość rolnictwa, 4. udział rolnictwa w tworzeniu PKB Zadanie 144. (NR17) W tabeli przedstawiono informacje odnoszące się do rolnictwa wybranych państw. Na podstawie tabeli uzasadnij, z czego wynika różnica w wielkości zużycia nawozów sztucznych (w kg na 1 ha użytków rolnych) w Kanadzie w porównaniu z wymienionymi państwami Europy. Kanada posiada dużo większą powierzchnię zasiewów zbóż niż wymienione kraje europejskie, a więc zbiory zbóż są wyższe. W związku z tym nie ma potrzeby ponoszenia kosztów wzrostu intensywności produkcji rolnej np. poprzez wyższe zużycie nawozów 145. (NR17) Na wykresie przedstawiono przewozy ładunków w miliardach tonokilometrów w 2009 r. w wybranych państwach. Uzasadnij, dlaczego w wysoko rozwiniętych państwach Europy towarowy transport samochodowy odgrywa większą rolę niż transport towarów koleją. Podaj argument, inny niż wysoki współczynnik motoryzacji i duża gęstość dróg, odnoszący siędo struktury gospodarki tych państw. – Mała rola górnictwa i przemysłu ciężkiego, co przyczynia się do niewielkiego udziału w przewozach towarów masowych, transportowanych głównie koleją. – Duży udział przemysłu high-tech, który ze względu na asortyment produkcji i czynniki lokalizacji korzysta przede wszystkim z usług transportu samochodowego. – Duży udział małych i średnich przedsiębiorstw (i niewielkie odległości między nimi), co czyni transport samochodowy bardziej 146. (NR17) Obecnie trwa modernizacja Kanału Panamskiego i Kanału Sueskiego. Zaznacz dwie podobne cechy Kanału Panamskiego i Kanału Sueskiego. A. Specjalizują się w obsłudze promowej żeglugi kabotażowej. B. Przewozy pasażerskie, w tym turystyczne, dominują nad przewozami ładunków. C. Są szlakami transportu surowców energetycznych i drobnicowych ładunków kontenerowych. D. Opłaty za przepływ stanowią źródło dochodów budżetów − odpowiednio − Panamy i Egiptu. E. Infrastruktura kanałów została zniszczona podczas konfliktów zbrojnych w pierwszej dekadzie XXI wieku. Zadanie 147. (NR18) W tabeli przedstawiono udział głównych źródeł energii pierwotnej na świecie w wybranych latach. Wpisz do tabeli w odpowiedniej kolejności lata wybrane z podanych poniżej, tak aby odpowiadała im charakterystyczna struktura produkcji energii pierwotnej na świecie w danym roku. 1850, 1920, 1950, 1990, 2010 Zadanie 148. (NR18) Informacje w tabeli odnoszą się do rolnictwa wybranych krajów, dla których podano udział w zbiorach wybranych upraw i w pogłowiu trzody chlewnej na świecie w 2013 roku. Przyporządkuj cztery z wymienionych poniżej krajów do informacji podanych w tabeli. Chiny, Indie, Indonezja, Iran, Wietnam Chiny, Indonezja, Wietnam, IndieZadanie 149. (NR18) Poniżej podano udział wybranych grup towarów w eksporcie pięciu państw. A. kawa – 31%, sezam – 15%, żywe zwierzęta – 6% B. miedź i rudy miedzi–55%,owoce–5%,ryby–5% C. odzież–88%, juta i jej wyroby–2%,krewetkiiryby–2% D. ropa naftowa i jej produkty – 90%, ryby i skorupiaki – 3%, kawa – 1% E. rudy metali (głównie żelaza) – 26%, węgiel kamienny ‒ 17%, wełna ‒ 1% Na podstawie: W. Mizerski, J. Żukowski, Tablice geograficzne, Warszawa 2014; Dobierz do podanych państw właściwą strukturę eksportu. Wpisz właściwą literę obok danego państwa. Australia ………….. Bangladesz ………….. Chile ………….. Zadanie 150. (NR18) Na mapie zaznaczono ciemną barwą cztery wybrane państwa Europy. W tabeli przedstawiono strukturę PKB według sektorów gospodarki w 2016 r. w Polsce oraz w dwóch państwach spośród czterech zaznaczonych na mapie. Uzupełnij tabelę. Wpisz we właściwych wierszach państwa, które charakteryzują się podaną strukturą PKB. Dobierz państwa z zaznaczonych na mapie. Lp. Państwo Rolnictwo, leśnictwo rybołówstwo (%) Przemysł i budownictwo (%) Usługi (%) 1. Polska 2,4 33,4 64,2 2. 4,3 32,4 63,3 3. 23,1 24,3 52,6 Na podstawie: Zadanie 151. (NR18) Poniżej wymieniono wybrane rurociągi ropy naftowej lub gazu ziemnego oraz podano obszary, przez które te rurociągi przebiegają. 1. „Przyjaźń”: Rosja (Powołże) – Białoruś – Polska – Niemcy. 2. „Jamał”: Rosja (Półwysep Jamał) – Białoruś – Polska – Niemcy. 3. „Nord Stream”: Rosja – Morze Bałtyckie – Niemcy. 4. „Trans-Alaska”: Stany Zjednoczone (Prudhoe Bay – port Valdez). Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Do przesyłania gazu ziemnego wykorzystywane są rurociągi oznaczone numerami A. 1 i 2. B. 2 i 3. C. 3 i 4. D. 1 i 4. Strona wykorzystuje pliki cookies, by działać prawidłowo oraz do celów analitycznych, reklamowych i społecznościowych. OK, Rozumiem Privacy Overview This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are as essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience. Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.

Aplikacja interaktywna. Mapa polityczna Afryki. W wybranych krajach zaznaczone ciemniejszym kolorem obszary, które dążą do niezależności, na nich czerwona kropka. Po kliknięciu w kropkę pojawiają się opisy wyjaśniające krótko, co to za ruch separatystyczny. Pojawiające się opisy to: 1. Kabylia.

Pojawienie się od 1 stycznia br. na mapie administracyjnej Polski czterech nowych miast, to skutek rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany nazwy gminy ( z 2016. poz. 1134). W wyniku podjętej przez Rząd decyzji, prawa miejskie otrzymały Morawica w powiecie kieleckim w województwie świętokrzyskim, Opatówek w powiecie kaliskim w Wielkopolsce, Mielno w powiecie koszalińskim w województwie zachodniopomorskim, a także Rejowiec w powiecie chełmskim w województwie lubelskim. Rozporządzenie przewiduje ponadto, że w województwie pomorskim statusu miasta nie ma już cała gmina, a jedynie miejscowość Jastarnia. Nadanie statusu miasta oznacza zmianę wizerunkową oraz wzrost prestiżu. Wiąże się również z wymiernymi korzyściami, takimi jak uzyskanie na atrakcyjności inwestycyjnej, czy możliwość starania się o fundusze związane z rozwojem obszarów miejskich. Uzyskanie przez daną miejscowość statusu miasta pozwala też zawieranie porozumień partnerskich z miastami zagranicznymi tzw. miasta bliźniacze. ( LEX Omega Administracja Samorządowa Artykuł pochodzi z programu LEX Omega Administracja SamorządowaJuż dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami

Powstał on w grudniu 1991 roku. Natomiast aktualnie najmłodszym jest polsko-czeski Euroregion "Silesia", który powstał we wrześniu 1998 roku. Łączny obszar Polski objęty współpracą euroregionalną wynosi 115 095 km2, co stanowi ponad 36% całego terytorium kraju. Na obszarze tym zamieszkuje blisko 11,9 mln osób (30,7% ogółu

Przejdź do zawartości Ile dni do matury?KontaktMoje kontoKoszyk Kursy WideoKursy E-bookKorepetycjeFiszkiNotatki i ZadaniaO NasBlog Gospodarka PolskiPiotr Tomkowski2021-09-18T19:39:17+02:00 Zadania maturalne z Geografii Temat: Gospodarka Polski Zadania pochodzą z oficjalnych arkuszy maturalnych CKE, które służyły przeprowadzaniu majowych egzaminów. Czteroznakowy kod zapisany przy każdym zadaniu wskazuje na jego pochodzenie: S/N – „stara”/”nowa” formuła; P/R – poziom podstawowy/rozszerzony; np. 08 – rok 2008. Zbiór zadań maturalnych w formie arkuszy, możesz pobrać >> TUTAJ <<. Zadanie 1. (SP05) Podaj po jednym przykładzie ograniczeń gospodarki człowieka i ruchu turystycznego w parkach narodowych. Ograniczenia gospodarki ………………………………………………………………………………………………. Ograniczenia w ruchu turystycznym ………………………………………………………………………………. Ograniczenia gospodarki – ograniczenie wyrębu lasu, – zakaz lokalizowania inwestycji szkodliwych dla środowiska, Ograniczenia w ruchu turystycznym – obowiązek poruszania się tylko po znakowanych szlakach turystycznych, – możliwość wejścia na teren niektórych obszarów tylko w towarzystwie przewodnika lub pracownika parku 2. (SP06) Przeczytaj następujący tekst. W Polsce wytwarza się rocznie około 1,4 mln ton odpadów z tworzyw sztucznych. W Niewiadowie koło Tomaszowa Mazowieckiego zostało zainstalowane urządzenie, które przerabia niesegregowane odpady plastikowe na benzynę i olej napędowy. Jest ono w stanie wyprodukować w ciągu godziny nawet 500 litrów paliwa. Urządzeniem tym, wyprodukowanym przez firmę Technologie Ekologiczne, interesują się Niemcy, Irlandczycy oraz Chińczycy. Czesi już kupili od nas takie urządzenie. Niesegregowane odpady z tworzyw sztucznych ładowane są do reaktora katalicznego, w którym topią się pod wpływem wysokiej temperatury (400°C). Paliwo odbierane jest przez dwie rafinerie z Jasła i Jedlicza, w których jest ono destylowane i rozdzielane na benzynę (18%) oraz olej napędowy (47%). Urządzenie przerabia 360 ton śmieci miesięcznie. Do Niewiadowa trafiają odpadki, z Górnego Śląska, Łodzi i Warszawy. Z odpadków tych powstaje 220 ton paliw płynnych miesięcznie. Wkrótce w Polsce zostanie uruchomionych kolejnych osiem takich urządzeń. Pracę przy nich znajdzie 80 osób. Podaj cztery korzyści (ekologiczne i społeczno–ekonomiczne), które przyniosła inwestycja opisana w powyższym tekście. 1. Zmniejszenie ilości śmieci na wysypiskach. 2. Pozyskanie nowego źródła paliw – oleju i benzyny. 3. Zyski finansowe ze sprzedaży technologii. 4. Powstanie nowych miejsc 3. (SP06) Polacy obecnie emigrują głównie do wysoko rozwiniętych krajów Europy Zachodniej. Wiele krajów Unii Europejskiej otworzyło swoje rynki pracy dla Polaków po przystąpieniu Polski do Wspólnoty. Podaj trzy przyczyny otwierania przez te kraje rynków pracy dla Polaków. 1. Polacy stanowią niedrogą i stosunkowo dobrze wykształconą siłę roboczą. 2. Ludność krajów UE starzeje się demograficznie, rządy tych krajów są zainteresowane napływem młodych ludzi. 3. Polacy w odróżnieniu od emigrantów z Azji i Afryki reprezentują ludność tej samej strefy kulturowej co pozostałe kraje 4. (SP07) Na początku lat 90. podjęto decyzję o zaprzestaniu budowy elektrowni atomowej nad Jeziorem Żarnowieckim. W związku z tym produkcja energii elektrycznej w Polsce nadal w 97% pochodzi ze spalania węgla. Uruchomienie elektrowni atomowej w naszym kraju mogłoby przynieść Polsce korzyści np. ekologiczne, ekonomiczne. Uzasadnij to stwierdzenie, podając trzy argumenty. 1. Zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska w wyniku ograniczenia spalania węgli. 2. Koszty produkcji energii elektrycznej w elektrowniach jądrowych są niższe w porównaniu z elektrowniami węglowymi. 3. Uniezależnienie energetyki od dominacji jednego surowca (zdywersyfikowanie źródeł energii).Zadanie 5. (SP07) Poniższy tekst źródłowy ilustruje zjawisko zwiększania się ilości odpadów na wysypiskach. Już ponad połowę śmieci na wysypiskach stanowią opakowania. Ich producenci czują się w Polsce zwolnieni z jakiejkolwiek odpowiedzialności. Od lat skutecznie blokują wprowadzenie zapisów do ustawy o odpadach. Dwie fabryki, spośród działających w Polsce, wyprodukowały w minionym roku ponad miliard aluminiowych puszek. Produkcja opakowań aluminiowych rośnie co roku w Polsce o kilka, a nawet kilkanaście procent. W Europie niewiele jest krajów, w których byłby możliwy tak duży wzrost produkcji bez systemu odbioru i przetwarzania zużytych opakowań. Z legislacyjnego polskiego „raju śmieciowego” korzystają również wytwórcy wzmacnianych aluminium i plastikiem kartoników do napojów (produkuje je już ponad 140 linii). Na śmietniska każdego roku trafia ponad 1,5 mld plastikowych kubków do jogurtu, o 40-70% rośnie produkcja naczyń jednorazowych i plastikowych butelek (nierozkładalnych przez kilkaset lat). Wytwarzamy ponad milion ton szklanych opakowań rocznie, ale odzyskujemy zaledwie 20-30 tys. ton (w Europie 70-80%, w Szwajcarii 95%). Z około 1,7 mln ton papieru wyprodukowanego w 1998 roku aż połowę stanowiła tektura opakowaniowa, wyjątkowo łatwa w przetworzeniu, jeśli trafi z powrotem do papierni. Doświadczenia rozwiniętych krajów pokazują, że sytuacji nie zmienią ani spalarnie (emitujące groźne dioksyny), ani przeznaczanie kolejnych obszarów na gigantyczne wysypiska. Na podstawie: „Wprost”, r. Na podstawie tekstu i własnej wiedzy zaproponuj cztery działania np. prawne, ekonomiczne lub edukacyjne, które pozwoliłyby ograniczyć liczbę opakowań wyrzucanych na wysypiska. 1. Propagowanie w szkołach i w mediach ekologicznego stylu życia (np. segregowania odpadów, rezygnacji z kupowania naczyń jednorazowych). 2. Usprawnienie systemu odbioru i wtórnego przetwarzania opakowań (recyklingu). 3. Zmuszenie (prawne lub ekonomiczne) producentów do wytwarzania opakowań łatwych w recyklingu i utylizacji. 4. Narzucenie producentom opakowań konieczności ich 6. (SP07) Wymień dwie zmiany, które dokonują się w przemyśle Polski w wyniku procesu restrukturyzacji. 1. Zmiana struktury gałęziowej przemysłu (zamykanie kopalń i hut, powstanie nowoczesnych zakładów przemysłowych). 2. Zmiana struktury wielkościowej zakładów przemysłowych (upadek „gigantów”, wzrost udziału małych zakładów).Zadanie 7. (SP08) Zdania odnoszą do przemian, które zaszły w przemyśle Polski od początku lat 90. XX wieku do czasów obecnych. Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe. zatrudnionych w prywatnym sektorze przemysłu wzrósł. wykorzystania surowców w przemyśle zmalała. zakładów przemysłowych o małej i średniej wielkości wzrosła. pracy w przemyśle wzrosła. Zadanie 8. (SP08) Na mapie zaznaczono wybrane parki narodowe w Polsce. Spośród zaznaczonych na mapie parków narodowych Polski wybierz i zapisz po dwa przykłady tych, które charakteryzują się podanymi cechami. Osobliwością każdego z parków są formy krasowe, malownicza dolina rzeki, endemiczne gatunki roślin. Parki: ………………………………………………………….., ………………………………………………………….. Do najważniejszych walorów parków należą rozległe obszary podmokłe, bagna i torfowiska, stanowiące siedlisko dla ptactwa wodnego. Parki: ………………………………………………………….., ………………………………………………………….. Ojcowski, Pieniński Ujście Warty, BiebrzańskiZadanie 9. (SP09) Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli nazwy parków narodowych wybrane z poniższych. Poleski, Gór Stołowych, Słowiński, Ojcowski Ojcowski, Pieniński Ujście Warty, BiebrzańskiZadanie 10. (SP09) Podaj dwa pozytywne i dwa negatywne skutki społeczno-ekonomiczne restrukturyzacji surowcowych okręgów przemysłowych w Polsce. Pozytywne skutki społeczno-ekonomiczne: ……………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………..Negatywne skutki społeczno-ekonomiczne: ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… Skutki pozytywne: ● Obniżenie kosztów produkcji w zrestrukturyzowanych przedsiębiorstwach. ● Wzrost konkurencyjności i efektywności zmodernizowanych zakładów przemysłowych. Skutki negatywne: ● Ponoszenie kosztów związanych z modernizacją zakładów przemysłowych. ● Wzrost bezrobocia w początkowej fazie 11. (SP10) Na mapie przedstawiono wartości PKB na 1 mieszkańca w 2007 roku oraz średni wzrost gospodarczy w przeliczeniu na rok w latach 1995–2005. a) podstawie mapy wymień po dwa województwa charakteryzujące się podanymi w tabeli cechami. b) odaj dwie konsekwencje zróżnicowania wartości PKB na 1 mieszkańca między województwami Polski. c) Podaj dwie cechy wschodnich województw Polski, które mogą sprzyjać podejmowaniu działalności gospodarczej przez zagranicznych inwestorów. a) • województwa o najwyższym wskaźniku PKB na 1 mieszkańca: mazowieckie, śląskie • województwa o najniższym średnim wzroście gospodarczym: opolskie, lubelskie b) • zróżnicowanie poziomu życia ludności • migracje ludności głównie ze wschodnich województw c) • duże zasoby siły roboczej • bliskość wschodnich rynków zbytuZadanie 12. (SP10) Na zdjęciach przedstawiono charakterystyczne atrakcje turystyczne wybranych regionów Polski. Poniżej na mapie konturowej zaznaczono położenie wybranych atrakcji turystycznych Polski, w tym obiektów przedstawionych na fotografiach. Przyporządkuj obiekty przedstawione na fotografiach do regionów wymienionych w tabeli. Wpisz literę, którą na mapie oznaczono położenie tych obiektów. Region Polski Obiekt (numer fotografii) Miejsce występowania (litera na mapie) Kujawy Wyżyna Kielecko-Sandomierska Żuławy Wiślane Kujawy – 2, D Wyżyna Kielecko-Sandomierska – 1, E Żuławy Wiślane – 3, CZadanie 13. (SP11) Na mapie przedstawiono wielkość emisji SO2 w 2007 r. z zakładów szczególnie uciążliwych. Wykonaj polecenia na podstawie mapy i własnej wiedzy. a) Wymień nazwy czterech województw o najwyższych wskaźnikach emisji SO2. b) Wyjaśnij, dlaczego najwięcej elektrowni cieplnych zlokalizowano w województwie oznaczonym na mapie literą A. łódzkie, mazowieckie, wielkopolskie, śląskie W tym województwie zlokalizowano najwięcej elektrowni cieplnych ze względu na występowanie złóż węgla 14. (SP11) Badania geologiczne wykazały występowanie w Polsce dużych zasobów wód geotermalnych. Podaj dwa argumenty za zwiększeniem udziału energii pozyskiwanej z tego źródła. • Dzięki wykorzystaniu wód geotermalnych można zmniejszyć produkcję energii w ciepłowniach konwencjonalnych emitujących dużą ilość gazów i pyłów do atmosfery. • Ogrzewanie budynków energią geotermalną przyczynia się do ograniczenia eksploatacji nieodnawialnych źródeł 15. (SP11) Na wykresie przedstawiono użytkowanie ziemi w Polsce w latach 1970–2006. Na podstawie: Świat w liczbach 2008/2009, WSiP, Warszawa 2008 a) W 2006 r. grunty orne zajmowały 40%, a sady 1% powierzchni Polski. Podaj odsetek powierzchni kraju zajmowanej przez użytki zielone. b) Podaj trzy przyczyny zmian w użytkowaniu ziemi w Polsce w latach 1990–2006. 10% • zalesianie użytków rolnych o niewielkiej przydatności dla rolnictwa • zajmowanie użytków rolnych pod zabudowę mieszkalną (zwłaszcza w pobliżu miast) • likwidacja państwowych gospodarstw rolnych Zadanie 17. (SP11) Na mapie konturowej zaznaczono numerami 1–5 położenie wybranych obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Trzy z nich przedstawiono na fotografiach. Uzupełnij tabelę, wpisując nazwę miasta, w którym znajduje się obiekt przedstawiony na fotografii, oraz numer, którym na mapie oznaczono jego położenie. Fotografia Miasto Numer na mapie A B C Toruń 1, Zamość 5, Oświęcim 4Zadanie 18. (SP12) Poniżej przedstawiono schematyczny układ sieci komunikacyjnej jednej z miejscowości na południu Polski w latach 70. XX w., 80. XX w. i pierwszym dziesięcioleciu XXI w. Podaj trzy korzyści dla mieszkańców tej miejscowości związane z przedstawionymi na rysunkach zmianami sieci komunikacyjnej od lat 70. XX w. – sprawniejsze przemieszczanie się po terenie miejscowości dzięki przeniesieniu tranzytu poza jej granice – zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i obniżenie poziomu hałasu w miejscowości dzięki przeniesieniu tranzytu poza jej granice – mniejsze zniszczenie dróg w miejscowości związane z przeniesieniem ruchu tranzytowego poza jej graniceZadanie 19. (SP12) Podaj cztery korzyści gospodarcze i/lub społeczne wynikające dla Polski z członkostwa naszego kraju w Unii Europejskiej. – polscy przedsiębiorcy mają łatwiejszy dostęp do rynku zbytu krajów Europy Zachodniej – polscy pracownicy mają łatwiejszy dostęp do rynków pracy w Europie Zachodniej – pozyskiwanie środków finansowych dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i dofinansowanie różnych projektów, np. edukacyjnych – łatwość podróżowania, co sprzyja wymianie turystycznejZadanie 20. (SP12) Na mapie zaznaczono literami od A do H położenie wybranych parków narodowych w Polsce. Rozpoznaj parki narodowe na podstawie charakterystycznych elementów ich środowiska przyrodniczego. Wpisz do tabeli nazwy tych parków oraz litery, którymi oznaczono ich położenie na mapie. Lp. Charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego parku narodowego Nazwa parku narodowego Litera na mapie 1 – ostańce krasowe wyrzeźbione w wapieniach, np. Maczuga Herkulesa – jaskinie 2 – skały fliszowe– połoniny powyżej górnej granicy lasu 3 – wydmy ruchome – jeziora przybrzeżne 1. Ojcowski – G 2. Bieszczadzki – H 3. Słowiński – BZadanie 21. (SP13) Gospodarka Polski wskutek transformacji rozpoczętej na początku lat 90. XX w. przeszła przemianę od gospodarki centralnie planowanej do rynkowej. Wymień trzy zmiany, które wystąpiły w strukturze zatrudnienia w Polsce w wyniku transformacji gospodarczej. – wzrost zatrudnienia w usługach oraz spadek udziału zatrudnionych w przemyśle i rolnictwie – wzrost zatrudnienia w sektorze prywatnym – wzrost zatrudnienia w małych firmachZadanie 22. (SP13) W XX w. doszło do zniszczenia lasów iglastych regla górnego w Górach Izerskich i Karkonoszach. Obecnie próbuje się przywrócić lasy do pierwotnego stanu, ale proces ten potrwa jeszcze wiele lat. Zaznacz główną przyczynę zniszczenia lasów iglastych w Górach Izerskich i Karkonoszach. Wycinanie lasów pod osadnictwo i budowę dróg. Nadmierny wyrąb drzew z powodu rozwoju gospodarki rolnej. Dynamiczny rozwój budownictwa turystycznego na stokach gór. Duża emisja SO2 i tlenków azotu przez przemysł na pograniczu Polski. Zadanie 23. (SP13) Na wykresach przedstawiono udział głównych źródeł energii służących do zasilania sieci cieplnej w Szwecji i w Polsce w 2009 roku. a) Na podstawie wykresów sformułuj dwa wnioski dotyczące różnic w strukturze źródeł energii wykorzystywanych do zasilania sieci cieplnej w Szwecji i w Polsce. b) Wymień dwie ekologiczne korzyści, jakie odniosłaby Polska dzięki zmianie struktury źródeł energii wykorzystywanych do zasilania sieci cieplnej na strukturę zbliżoną do występującej w Szwecji. a) – w Szwecji większy udział mają źródła energii odnawialnej – w Polsce dominuje źródło nieodnawialne (węgiel) b) – zmniejszenie ilości odpadów na wysypiskach śmieci i hałdach – oszczędzanie nieodnawialnych zasobów węglaZadanie 24. (SP14) W tabeli przedstawiono strukturę zatrudnienia według rodzajów działalności w wybranych województwach Polski oraz wartość PKB na 1 mieszkańca w tych województwach w 2010 roku. Województwo Struktura zatrudnienia według rodzajów działalności w % pracujących ogółem PKB na 1 mieszkańca w zł Rolnictwo, leśnictwo, rybactwo Przemysł i budownictwo Usługi 2,9 38,0 59,1 39 677 11,4 22,3 66,3 60 359 28,2 20,9 50,9 25 079 Na podstawie: Regiony Polski, Warszawa 2010, 2012. Uzupełnij tabelę nazwami województw. Dobierz je z podanych poniżej. – mazowieckie – śląskie – lubelskie śląskie, mazowieckie, lubelskieZadanie 25. (SP14) Na podstawie informacji zawartych w tabeli w zadaniu 22. sformułuj wniosek dotyczący wielkości PKB na 1 mieszkańca i udziału pracujących w III sektorze gospodarki w podanych województwach. W województwach o wyższym niż w pozostałych PKB na 1 mieszkańca udział pracujących w sektorze III jest także 26. (SP14) Poniżej wymieniono główne przyczyny niedoborów wody w Polsce. Stosunkowo niskie, zwłaszcza w pasie środkowej Polski, roczne sumy opadów atmosferycznych. Duża zmienność opadów atmosferycznych w roku. Roczne sumy opadów mogą być od 40 do 50% mniejsze (lub większe) od średniej wieloletniej. Bardzo małe zasoby wód powierzchniowych przy znacznym ich zanieczyszczeniu i niskiej zdolności magazynowania wody w zbiornikach retencyjnych. Na podstawie dostarczonych informacji podaj trzy działania, które należy podejmować, aby ograniczyć niedobory wody w Polsce. – stosowanie zamkniętych obiegów wody i wodooszczędnych technologii w przemyśle – budowa zbiorników retencyjnych do zaopatrywania gospodarki w wodę, np. rolnictwa – zakładanie wodomierzy lub używanie wodooszczędnego sprzętu AGD w gospodarstwach domowychZadanie 27. (SP14) Na wykresie przedstawiono zmiany w wielkości wydobycia węgla kamiennego w Polsce w mln ton w latach 1950–2009. Na podstawie: J. Kądziołka, K. Kocimowski, E. Wołonciej, Świat w liczbach 2013, Warszawa 2013. Podaj dwie przyczyny zmiany w wielkości wydobycia węgla kamiennego w Polsce po 1980 roku. – zmniejszenie zatrudnienia w górnictwie – odchodzenie od węgla na rzecz innych surowców energetycznychZadanie 28. (SP14) Na fotografiach przedstawiono obiekty o dużych walorach historycznych i turystycznych, charakterystyczne dla stolic wybranych województw w Polsce. Uzupełnij tabelę. Wpisz nazwę miasta, w którym znajduje się obiekt przedstawiony na fotografii, oraz nazwę województwa, na terenie którego jest on położony. Nazwy miast dobierz z podanych. Warszawa Poznań Kraków Gdańsk Szczecin Obiekt (numer fotografii) Miasto Województwo 1 2 3 1. Gdańsk, pomorskie 2. Kraków, małopolskie 3. Warszawa, mazowieckieZadanie 29. (SP14) Na mapie zaznaczono wybrane parki narodowe w Polsce. Na podstawie: Atlas geograficzny Polski, Warszawa 2007. a) Zaznacz cechę środowiska przyrodniczego, która jest charakterystyczna dla każdego z parków narodowych oznaczonych literami A, B, C. Obszary pierwotnej puszczy. Krajobraz polodowcowy z jeziorami rynnowymi. Lasy porastające wydmy śródlądowe. Tereny podmokłe w pradolinie. b) Wymień, spośród zaznaczonych na mapie, nazwy dwóch parków narodowych położonych na obszarze gór. Podaj litery, którymi oznaczono ich położenie. Nazwa parku narodowego Położenie parku (wpisz literę) 4 Karkonoski – D Gór Stołowych – E Tatrzański – F Pieniński – G Bieszczadzki – HZadanie 30. (SP15) Wykonaj, korzystając z poniższych wykresów, na których przedstawiono strukturę źródeł energii wykorzystywanej w wybranych latach do produkcji energii elektrycznej w Polsce oraz w 27 krajach (ogółem) należących w 2010 r. do Unii Europejskiej. Zadanie 31. (SP15) a) Podaj dwie różnice między strukturą źródeł energii wykorzystywanych w produkcji energii elektrycznej w Polsce w 2010 roku a strukturą źródeł energii krajów Unii Europejskiej w tym samym roku. b) Uzasadnij, podając dwa argumenty, że struktura źródeł energii wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej w krajach Unii Europejskiej i w Polsce w 2010 roku w porównaniu ze strukturą w 1995 roku jest korzystniejsza dla stanu środowiska przyrodniczego. a) − W Polsce w produkcji energii nie wykorzystuje się uranu, którego udział w strukturze źródeł energii krajów UE jest znaczący. − W Polsce w produkcji energii jest mniejszy udział źródeł odnawialnych. b) − Zmniejszył się udział węgla kamiennego i brunatnego, których wydobycie oraz spalanie jest najbardziej szkodliwe dla środowiska przyrodniczego. − Zwiększył się udział źródeł odnawialnych, które są najmniej szkodliwe dla środowiska 32. (SP16) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych parków narodowych w Polsce. Na podstawie: Atlas geograficzny Polski, Warszawa 2003. W tabeli podano nazwy wybranych parków narodowych. a) Uzupełnij tabelę nazwą województwa, na terenie którego dany park narodowy się znajduje, oraz wpisz numer oznaczający położenie parku na mapie. b) Dobierz spośród podanych po jednym z walorów przyrodniczych, charakterystycznych dla danego parku narodowego. Wpisz do tabeli właściwą literę. A. ruchome wydmy B. kotły polodowcowe C. brzeg klifowy D. połoniny Nazwa parku narodowego Nazwa województwa Położenie parku na mapie (wpisz numer) Walor przyrodniczy (wpisz literę) Karkonoski PN ………………………………………….. ……………….. ……………….. Woliński PN ………………………………………….. ……………….. ……………….. Karkonoski – dolnośląskie – 4 Woliński – zachodniopomorskie – 2 Karkonoski – B Woliński – CZadanie 33. (SP16) Poniższe informacje odnoszą się do zespołów miejskich położonych w Polsce. Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F ‒ jeśli jest fałszywa. Przykładem konurbacji w Polsce jest zespół miast portowych: Gdańsk, Gdynia, Sopot. P F Katowice są położone na obszarze aglomeracji monocentrycznej. P F Miasta wchodzące w skład konurbacji pełnią różne funkcje, a poszczególne miasta łączy rozbudowana sieć komunikacyjna. P F Zadanie 34. (SP16) Na diagramach przedstawiono udział głównych gałęzi i branż w produkcji przemysłu w Polsce w latach 1990 i 2011. Na podstawie: Rocznik Statystyczny RP 1991, Warszawa 1991; Rocznik Statystyczny RP 2012, Warszawa 2012. Wyjaśnij, dlaczego nastąpiły zmiany w udziale przemysłu metalurgicznego i przemysłu lekkiego w produkcji przemysłu po 1990 roku. Przemysł metalurgiczny: ……………………………………………………………………………………………………….. Przemysł lekki: ……………………………………………………………………………………………………………. Przemysł metalurgiczny: Spadek udziału jest skutkiem zamykania w Polsce zakładów przemysłowych z powodu zmniejszenia zapotrzebowania na wyroby przemysłu surowcochłonnego oraz niższych cen wyrobów metalurgicznych na rynkach zewnętrznych. Przemysł lekki: Spadek udziału tego przemysłu wynika ze zmniejszenia eksportu wyrobów włókienniczych i odzieżowych oraz wzrostu konkurencyjności tanich towarów importowanych, produkowanych głównie w Azji Wschodniej. Zadanie 35. (SP16) Zaznacz dwie cechy przyrodnicze, które są charakterystyczne dla obszarów o zasiewach buraka cukrowego powyżej średniej krajowej i sprzyjają uprawie tej rośliny. Występowanie czarnoziemów, czarnych ziem i gleb brunatnych. Średnia temperatura lipca powyżej 20 °C. Wysokie opady atmosferyczne w okresie wegetacji. Długi okres wegetacyjny w granicach 200–220 dni. Brak przymrozków w okresie zimowym. Zadanie 36. (SP16) Podaj dwa przykłady pozytywnego i dwa przykłady negatywnego wpływu turystyki rozwiniętej w Polsce nad Morzem Bałtyckim na gospodarkę tego regionu. Pozytywny: – Powstawanie nowych miejsc pracy w usługach. – Rozbudowa infrastruktury technicznej zwiększającej również komfort życia mieszkańców obszarów turystycznych. Negatywny: – Turystyka nie zapewnia stałych dochodów z powodu przewagi ofert pracy sezonowej. – Wzrost popytu na żywność w sezonie letnim, co skutkuje wyższymi cenami, również dla stałych mieszkańców obszarów 37. (SP17) Na wykresach przedstawiono strukturę produkcji energii elektrycznej z wybranych odnawialnych źródeł energii w Unii Europejskiej ogółem oraz w Polsce w okresie 2010−2012. Na podstawie wykresu podaj jedno podobieństwo i jedną różnicę w strukturze produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w Unii Europejskiej ogółem i w Polsce w okresie 2010−2012. Podobieństwo: – Zarówno w Polsce, jak i w krajach UE ogółem, zmniejszył się udział energii elektrycznej wytworzonej w elektrowniach wodnych. – Zarówno w Polsce, jak i w krajach UE ogółem, zwiększył się udział energii elektrycznej wytworzonej w elektrowniach wiatrowych. Różnica: – W krajach UE ogółem największy udział wśród odnawialnych źródeł energii miała energia wody, a w Polsce biopaliwa stałeZadanie 38. (SP17) Na fotografiach oznaczonych literami A−D przedstawiono wybrane obiekty znajdujące się w Polsce wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na mapie oznaczono numerami od 1 do 5 wybrane miejscowości w Polsce. Przyporządkuj obiekty przedstawione na fotografiach miejscowościom, w których te obiekty się znajdują. Uzupełnij tabelę: wpisz obok każdej litery właściwy numer, którym oznaczono miejscowość. Oznaczenie literowe fotografii Numer na mapie A B C D Zadanie 39. (SP18) W tabeli wymieniono po dwa elementy krajobrazu charakterystyczne dla wybranych parków narodowych w Polsce. Uzupełnij tabelę. Wpisz w każdym wierszu właściwą nazwę parku narodowego, dobraną spośród niżej wymienionych. Gór Stołowych Karkonoski Ojcowski Słowiński Woliński Charakterystyczne elementy krajobrazu Nazwa parku narodowego − ostańce krasowe − lasy bukowe − ruchome wydmy − mierzeja − kotły lodowcowe − kosodrzewina − wybrzeże klifowe − wzgórza morenowe Ojcowski, Słowiński, Karkonoski, WolińskiZadanie 40. (SP18) W tabeli przedstawiono informacje o przewozach ładunków w mln ton różnymi rodzajami transportu w Polsce w latach 2005 i 2014. Rodzaj transportu 2005 r. 2014 r. kolejowy 269,6 224,3 samochodowy 1079,8 1505,7 rurociągowy 54,3 54,9 morski 9,4 7,0 śródlądowy wodny 9,6 7,6 lotniczy 0,03 0,04 Na podstawie: Mały Rocznik Statystyczny Polski 2015, Warszawa 2016. Podaj, w których dwóch rodzajach transportu odnotowano największy procentowy wzrost przewozów ładunków w 2014 r. w stosunku do roku 2005. Wymień po jednej zalecie przewozu towarów każdym z tych dwóch rodzajów transportu. Rodzaj transportu: ………………………………………………………………. Zaleta: ………………………………………………………………………………. Rodzaj transportu: ……………………………………………………………….. Zaleta: ………………………………………………………………………………… Transport samochodowy: − Umożliwia przewóz towarów „od drzwi do drzwi”. − Duża dostępność przestrzenna i powszechność. Transport lotniczy: − Krótki czas potrzebny na przewóz towarów, szczególnie na dalekie odległości. − Wysokie bezpieczeństwo przewozu towarów wrażliwych na czas przewozu, wilgoć lub 41. (SP18) Na fotografiach przedstawiono wybrane obiekty turystyczne znajdujące się w Krakowie, Łodzi, Zabrzu i Zamościu. Uzupełnij tabelę. Wpisz litery, którymi oznaczono obiekty znajdujące się w miastach podanych w tabeli. Miasto Obiekt (wpisz literę) Kraków Zabrze Zamość Zadanie 42. (SR05) Sytuacja gospodarcza Polski po roku 1989 ulega zmianom. a) Wyjaśnij podane niżej terminy, obrazujące sytuację gospodarczą w naszym kraju po 1989 roku: − restrukturyzacja przemysłu ………………………………………………………………………………………………………………………… − reprywatyzacja ………………………………………………………………………………………………………………………… b) Podaj dwie pozytywne i dwie negatywne konsekwencje restrukturyzacji przemysłu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. restrukturyzacja przemysłu to daleko idące zmiany w wielkości i rozmieszczeniu przedsiębiorstw oraz przebudowa struktury gałęziowej, czemu towarzyszy unowocześnianie procesów technologicznych. reprywatyzacja. – zwrócenie prywatnym właścicielom mienia przejętego przez państwo, ogólny proces powrotu do własności prywatnej. b) Konsekwencje restrukturyzacji: pozytywne, np.: – tworzenie nowych miejsc pracy, – wzrost konkurencyjności przemysłu, – tworzenie innowacyjnych przedsiębiorstw pobudzających rozwój regionalny (np. montownia samochodów w Gliwicach), – upowszechnianie nowoczesnych technik, technologii produkcji i metod zarządzania, – wzrost poziomu wiedzy i kwalifikacji pracowników, – poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez likwidację uciążliwych zakładów oraz upowszechnianie proekologicznych technologii produkcji. negatywne – przejściowy wzrost bezrobocia, – likwidacja miejsc pracy w skali przekraczającej ich tworzenie, – niedobór funduszy na naprawę szkód górniczych, – niewystarczająca modernizacja infrastruktury miejskiej,Zadanie 43. (SR06) W tabeli przedstawiono obroty w handlu zagranicznym Polski w 2002 roku. a) Oblicz saldo handlu zagranicznego Polski. Wynik obliczeń wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli. b) Tradycyjnym surowcem eksportowanym przez Polskę jest węgiel kamienny. Zaznacz literę, którą oznaczono kraje należące obecnie, podobnie jak Polska, do eksporterów węgla kamiennego. Niemcy, Brazylia, Wielka Brytania, Francja B. Australia, RPA, Stany Zjednoczone, Kanada C. Wielka Brytania, Ukraina, Francja, Szwecja D. Ukraina, Wielka Brytania, Argentyna, Zambia 41 010 mln $ – 55 113 mln $ =(–14 103) mln $ USA 44. (SR06) a) Do podanych gałęzi lub branż przemysłu (1-3) dobierz głównych czynnik, który decyduje o lokalizacji zakładów przemysłowych (A-D). b) Z podanych zakładów przemysłowych wypisz dwa o lokalizacji związanej. Cukrownia z Łapach, Elektrownia „Kozienice”, Kopalnia Węgla Brunatnego w Bełchatowie, Huta Miedzi w Legnicy 1. C, 2. A, 3. D Cukrownia w Łapach, Huta Miedzi w LegnicyZadanie 45. (SR06) Wisła jest osią przemysłową Polski. Wzdłuż jej doliny zlokalizowano liczne ośrodki przemysłowe, których przykłady i rozmieszczenie ilustruje załączona mapa. Uzupełnij tabelkę, wpisując po dwa przykłady ośrodków przemysłowych reprezentujących wskazane w tabeli gałęzie lub branże przemysłu. Przemysł metalurgiczny Kraków Warszawa Przemysł nawozów sztucznych Puławy WłocławekZadanie 46. (SR06) Pomimo zlokalizowania nad Wisłą licznych ośrodków przemysłowych, rzeka ta nie odgrywa znaczącej roli w żegludze śródlądowej Polski. Podaj dwie przyrodnicze przyczyny marginalnego znaczenia Wisły w transporcie wodnym. 1. Znaczne wahania stanów wód w ciągu roku. 2. Zlodzenie wód (obecność kry) w półroczu 47. (SR06) Euroregiony utworzone na wschodniej granicy Polski odznaczają się znacznie mniejszą aktywnością gospodarczą i społeczno-kulturalną w porównaniu z euroregionami na zachodniej i południowej granicy kraju. Przedstaw dwie przyczyny, które o tym decydują. Wykorzystaj własną wiedzę i załączoną mapę. euroregionów wschodnich dociera mniej środków z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, gdyż Ukraina, Rosja i Białoruś nie należą do Unii Europejskiej. 2. Współpracę w euroregionach na wschodniej granicy Polski utrudnia mała samodzielność i słabość samorządów na Białorusi, Ukrainie i w 48. (SR07) W 2005 roku minister nauki oraz prezydent Warszawy podpisali porozumienie o współpracy przy tworzeniu Warszawskiego Parku Technologicznego. Podaj trzy czynniki lokalizacji parku naukowo-technologicznego w regionie warszawskim. 1. Wykwalifikowana siła robocza. 2. Zaplecze naukowo-badawcze (uczelnie, instytuty naukowe). 3. Duża atrakcyjność inwestycyjna stołecznego 49. (SR07) Wykresy przedstawiają strukturę handlu zagranicznego Polski wybranymi surowcami energetycznymi i półproduktami oraz kierunki geograficzne handlu tymi wyrobami w 2004 roku. Wpisz pod wykresami A, B, C, D odpowiednio: eksport, import. Struktura towarowa handlu zagranicznego Polski surowcami energetycznymi i półproduktami w 2004 roku A. eksport B. import C. import D. eksportZadanie 50. (SR08) Wykresy przedstawiają strukturę pracujących w gospodarce w wybranych czterech województwach Polski w 2006 roku. Wpisz obok wykresów oznaczonych numerami od 1 do 4 nazwy podanych województw. lubelskie, mazowieckie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie 1. warmińskomazurskie 2. wielkopolskie 3. mazowieckie 4. lubelskieZadanie 51. (SR08) Wymień dwie bariery, na jakie napotyka rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce oraz dwie korzyści, wynikające z rozwoju tego typu rolnictwa. Bariery: 1. Zanieczyszczenie środowiska uniemożliwia produkcję ekologicznej żywności na wielu obszarach. 2. Niedostateczne wykształcenie rolników i brak wiedzy o ekologicznej produkcji w rolnictwie. Korzyści: 1. Rolnictwo ekologiczne zapewnia mniejszą ingerencję człowieka w środowisko przyrodnicze, gdyż ogranicza stosowanie nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin. 2. Rolnictwo ekologiczne dostarcza zdrowszą 52. (SR08) Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy portów specjalizujących się w przeładunkach wymienionych w tabeli towarów. A. Ustka B. Gdańsk-Port Północny C. Gdynia D. Szczecin-Świnoujście Gdańsk-Port Północny Szczecin-Świnoujście GdyniaZadanie 53. (SR09) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu hutniczego w Polsce. Podaj główny czynnik lokalizacji dla każdego z zaznaczonych na mapie ośrodków przemysłu hutniczego. Konin ………………………………………………………………………………………………………………………….. Głogów ……………………………………………………………………………………………………………………….. Bukowno …………………………………………………………………………………………………………………….. Konin − baza energetyczna Głogów − baza surowcowa Bukowno − baza surowcowaZadanie 54. (SR09) Podaj trzy przykłady działań składających się na proces restrukturyzacji hutnictwa żelaza w naszym kraju. ● Zmiana asortymentu produkowanych towarów na bardziej konkurencyjne w stosunku do wyrobów produkowanych w innych państwach. ● Redukcja zatrudnienia. ● Zamykanie starych, nierentownych 55. (SR09) Ekokonwersja długu to zamiana spłaty długu na wydatki związane z ochroną środowiska w kraju dłużnika za zgodą kraju–wierzyciela. Wyjaśnij, dlaczego Szwecja jest zainteresowana ekokonwersją części zadłużenia Polski. Ścieki przemysłowe i komunalne, pochodzące z obszaru Polski, dostają się rzekami do Bałtyku. Szwecja, tak jak Polska, leży nad Bałtykiem. Dzięki wzrostowi wydatków na ochronę środowiska w Polsce może poprawić się stan wód Bałtyku u wybrzeży Szwecji, a co za tym idzie może zwiększyć się populacja ryb i dochody z rybołówstwa. Zadanie 56. (SR10) Na wykresie przedstawiono wielkość produkcji stali w Polsce w latach 1950−2007. Na podstawie wykresu i własnej wiedzy podaj: a) dekadę o największym wzroście produkcji stali oraz jego przyczynę. b) przyczynę wzrostu produkcji stali po 2000r. 1971−1980 (lata siedemdziesiąte) Przyczyna Rozpoczęcie wielkich materiałochłonnych inwestycji i uruchomienie produkcji w wielu nowych zakładach wykorzystujących stal jako surowiec. Wzrost zapotrzebowania na stal na rynku krajowym i światowym (np. w krajach Azji).Zadanie 57. (SR10) Skreśl w każdej z grup województw Polski nazwę tego, które nie spełnia kryterium dotyczącego lokalizacji opisanych zakładów przemysłowych. podlaskie, lubuskie, lubelskieZadanie 58. (SR10) Rozpoznaj opisane poniżej okręgi przemysłowe Polski i wpisz we właściwe miejsca ich nazwy. A. Okręg położony w centralnej części Polski. Został założony na początku XIX w. Specjalizował się w przemyśle włókienniczym. Charakteryzuje się wysokim współczynnikiem feminizacji. Ze względu na kryzys przemysłu lekkiego okręg jest restrukturyzowany. ………………………………………………………………………………………………………………………………. B. Okręg położony w pobliżu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i powiązany z zakładami na jego obszarze. Przemysł jest skoncentrowany w głównym mieście, w którym wybudowano na przełomie lat 40. i 50. XX w. jedną z największych hut żelaza w Polsce. W tym okręgu funkcjonowała huta aluminium, w której zaprzestano wytopu na początku lat 80. XX w. ………………………………………………………………………………………………………………………………. C. Jeden z okręgów przemysłowych położonych na północy Polski. Specjalizuje sięw przemyśle stoczniowym i rafineryjnym. ………………………………………………………………………………………………………………………………. A. Łódzki, B. Krakowski, C. GdańskiZadania 59. (SR10) Zasoby węgla brunatnego w istniejących kopalniach w Polsce pozwolą na utrzymanie wydobycia na obecnym poziomie tylko do około 2020 roku. Rozważa się uruchomienie eksploatacji węgla brunatnego w nowym złożu Legnica. Na wykresie przedstawiono wielkość przewidywanego wydobycia węgla brunatnego w czynnych zagłębiach: bełchatowskim, konińsko-adamowskim i turoszowskim oraz w zagłębiu legnickim, w którym planuje się rozpoczęcie eksploatacji. a) Na podstawie wykresu i własnej wiedzy przedstaw dwie zmiany społeczne lub gospodarcze, które mogą nastąpić w zagłębiu bełchatowskim w latach 2020−2045. b) Na podstawie wykresu i własnej wiedzy przedstaw dwie zmiany przyrodnicze, które mogą nastąpić w zagłębiu legnickim w latach 2020−2045. a) • odpływ wykwalifikowanych pracowników do innych regionów (np. do zagłębia legnickiego) • zmniejszenie wpływów do budżetu władz lokalnych b) • zmiany rzeźby terenu (powstanie wyrobiska i zwałowiska) • powstanie leja depresyjnegoZadania 60. (SR11) Na wykresie przedstawiono zmiany struktury zatrudnienia w Polsce w latach 1930–2000 zachodzące wraz z rozwojem gospodarczym. Na podstawie wykresu i własnej wiedzy podaj dwie przyczyny przedstawionych na wykresie zmian w strukturze zatrudnienia w Polsce, jakie zaszły w ostatniej dekadzie XX wieku. • upadek wielu dużych państwowych zakładów związany z restrukturyzacją przemysłu • wzrost zapotrzebowania na usługiZadania 61. (SR11) Na mapie zaznaczono ważniejsze ośrodki hutnictwa żelaza, miedzi, cynku i ołowiu, aluminium. Uzupełnij tabelę, rysując obok każdej nazwy hut sygnaturę, którą na mapie oznaczono ich położenie, oraz wpisz ich główny czynnik lokalizacji. Zadanie 62. (SR12) Poniżej przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu lotniczego w Polsce południowo-wschodniej. a) Podaj dwie cechy społeczne lub ekonomiczne obszaru Polski południowo-wschodniej, które mogą sprzyjać lokalizowaniu nowych zakładów przemysłu lotniczego. b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Na obszarze przedstawionym na powyższej mapie eksploatuje się: A. rudy cynku i ołowiu. B. rudy miedzi. C. ropę naftową. D. węgiel kamienny. – obecność wykształconej kadry dzięki występowaniu zakładów przemysłu lotniczego na obszarze byłego Centralnego Okręgu Przemysłowego – bliskość placówek naukowo-badawczych (np. Politechniki Rzeszowskiej) 63. (SR12) Na mapie konturowej zaznaczono literami od A do D wybrane obszary charakteryzujące się różnymi warunkami przyrodniczymi dla rolnictwa. a) Podaj literę, którą zaznaczono na mapie obszar o najkorzystniejszych warunkach przyrodniczych dla uprawy roślin w Polsce. Podkreśl nazwę dominującego typu gleby na wybranym obszarze. Obszar (wpisz literę z mapy) .……… Typ gleby: czarne ziemie, bielicowa, rędzina b) Zaznaczone na mapie obszary różnią się natężeniem uprawy pszenicy i chowu bydła. Uzupełnij zdania, wpisując odpowiednie litery z powyższej mapy. Największym udziałem pszenicy w powierzchni zasiewów cechuje się obszar oznaczony na mapie literą ………. Największą obsadą bydła na 100 ha użytków rolnych cechuje się obszar oznaczony na mapie literą ………. Zadanie 64. (SR13) W tabeli przedstawiono powierzchnię wybranych form użytkowania gruntów w 2008 r. oraz powierzchnię pokrytą glebami o określonej klasie bonitacyjnej dla województw w Polsce oznaczonych literami od A do D. Na podstawie tabeli podaj oznaczenie literowe województwa, na obszarze którego istnieją najkorzystniejsze warunki dla– uprawy pszenicy i buraków cukrowych,– chowu bydła. Uzasadnij swój wybór. Dla uprawy pszenicy i buraków cukrowych – A Przykład poprawnego uzasadnienia: Gleby klas I i II zajmują większą powierzchnię niż w pozostałych województwach. Dla chowu bydła – C Przykład poprawnego uzasadnienia: Użytki zielone zajmują większą powierzchnię niż w pozostałych województwachZadanie 65. (SR13) Uzupełnij tabelę. Dobierz wymienione poniżej obiekty turystyczne Polski według podanych w tabeli kryteriów. A. Szczeliniec Wielki B. Książ C. Siklawa D. Grabarka E. Golub-Dobrzyń F. Licheń Zadanie 66. (SR13) W tabeli zestawiono po trzech głównych partnerów Polski według udziału w imporcie w wybranych latach. Wpisz do tabeli obok wymienionych krajów rok: 1938, 1980 i 2011, w którym kraje te były najważniejszymi partnerami w imporcie Polski. Zadanie 67. (SR14) Na mapie zaznaczono główne obszary występowania wybranych surowców energetycznych w Polsce. a) Podaj nazwę surowca energetycznego, którego główne obszary występowania na mapie oznaczono w legendzie literą A. b) Wymień dwa przykłady przeobrażeń środowiska przyrodniczego obszarów intensywnej eksploatacji surowca energetycznego, któremu odpowiada na mapie litera B. węgiel kamienny – zmiana ukształtowania powierzchni: powstanie wyrobisk i zewnętrznych zwałowisk – obniżenie zwierciadła wód podziemnych i powstanie leja depresyjnegoZadanie 68. (SR14) Niektóre cechy środowiska geograficznego Polski wpływają niekorzystnie na rozwój rolnictwa. a) Uzasadnij, dlaczego w Polsce na uprawę ziemi niekorzystny wpływ wywiera niewielka grubość pokrywy śnieżnej. b) Uzasadnij, podając dwa argumenty, dlaczego wysoki udział gospodarstw powierzchni poniżej 5 ha w strukturze gospodarstw Polski jest jedną z barier rozwoju rolnictwa. Niewielka grubość pokrywy śnieżnej sprzyja wymarzaniu roślin. – utrudnia specjalizację produkcji roślinnej, gdyż niewielkie gospodarstwa są najczęściej samozaopatrzeniowe o zróżnicowanej strukturze upraw – z powodu mniejszych dochodów w małych gospodarstwach jest ograniczone wykorzystywanie nowoczesnych maszynZadanie 69. (SR15) Na wykresach przedstawiono strukturę zatrudnienia ludności Polski według sektorów gospodarki w latach: 1950, 1980, 2012 (kolejność na rysunku może być inna). Podanym poniżej datom przyporządkuj litery, którymi oznaczono odpowiadające im wykresy struktury zatrudnienia ludności Polski według sektorów gospodarki. 1950 ………………….. 2012 ………………….. Zadanie 70. (SR15) Na wykresie przedstawiono zmiany wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych nettow dolarach amerykańskich w Polsce w latach 1976-2011. Uzasadnij, podając dwa argumenty, wpływ przemian politycznych lub społeczno- -gospodarczych na zmiany wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce w latach 1990‒2011. – Przemiany polityczne w 1989 r. i z tym związany upadek gospodarki centralnie planowanej spowodowały wzrost wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce. – Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej przyczyniło się do wzrostu wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych w 71. (SR15) Na kartogramie przedstawiono zróżnicowanie atrakcyjności inwestycyjnej regionów w 2012 r. dla działalności zaawansowanej technologicznie. Numerami od 1 do 3 oznaczono wybrane regiony o najwyższej atrakcyjności inwestycyjnej w Polsce. Podaj trzy przyczyny atrakcyjności inwestycyjnej dla działalności zaawansowanej technologicznie, które są wspólne dla regionów oznaczonych powyżej numerami od 1 do 3. – Duża liczba absolwentów szkół wyższych (siła robocza o wysokich kwalifikacjach). – Duże węzły transportowe (położenie przy ważnych drogach kołowych i kolejowych). – Obecność lotnisk o znaczeniu 72. (SR15) Wyjaśnij, podając dwa argumenty, duży udział Niemiec w strukturze geograficznej importu Polski. – Duży potencjał gospodarczy Niemiec powoduje, że kraj ten wytwarza szeroki asortyment towarów, zwłaszcza wysoko przetworzonych, na które jest zapotrzebowanie w Polsce. – Niemcy są bliskim sąsiadem Polski, co powoduje, że koszty transportu towarów są mniejsze niż z kraju położonego dalej od 73. (SR16) Na mapie przedstawiono stopę bezrobocia według województw w 2011 roku. a) Wyjaśnij, dlaczego poziom bezrobocia w województwach lubuskim, podkarpackim i warmińsko-mazurskim różni się od poziomu bezrobocia w województwach mazowieckim i wielkopolskim. b)Wymień jedną zmianę korzystną i jedną zmianę niekorzystną, które − oprócz zjawiska bezrobocia − zaszły na rynku pracy w Polsce po 1990 r. Materiał źródłowy do zadania wykresie przedstawiono dane dotyczące produkcji oraz eksportu i importu węgla kamiennego w Polsce w latach 1990−2012. W tabeli przedstawiono produkcję energii elektrycznej w GWh w elektrowniach w Polsce w latach 2006 i 2012.  Województwa mazowieckie i wielkopolskie charakteryzują się obecnością rozwiniętego przemysłu przetwórczego i usług, które stwarzają miejsca pracy. W województwach lubuskim, podkarpackim i warmińsko-mazurskim rynek pracy jest ograniczony z powodu znacznego udziału rolnictwa, a w przypadku województwa warmińsko-mazurskiego również upadku PGR-ów.  W województwach mazowieckim i wielkopolskim są położone duże aglomeracje miejskie, stanowiące rozwinięty rynek pracy, podczas gdy w pozostałych województwach rynek pracy jest ograniczony, gdyż występują w nich miasta średniej i małej wielkości. Zmiana korzystna: – Zwiększenie różnorodności ofert pracy. – Wzrost zatrudnienia w sektorze prywatnym. – Wzrost liczby firm i przedsiębiorstw na rynku pracy. – Pojawienie się nowych zawodów. – Wzrost możliwości samozatrudnienia. – Pojawienie się możliwości pracy przez Internet. Zmiana niekorzystna: – Rozpowszechnienie się prac doraźnych jako formy zatrudniania. – Przyzwolenie na zatrudnianie na podstawie umów 74. (SR16) a)Na podstawie wykresu i własnej wiedzy podaj trzy przyczyny tendencji zmian wielkości produkcji b) Na podstawie danych w tabeli wskaż rodzaj elektrowni, którego udział w strukturze wytwarzania energii elektrycznej w Polsce w 2012 r., w porównaniu do 2006 r., wzrósł najbardziej. Podaj przyczynę tego wzrostu. – Spadek wielkości eksportu węgla kamiennego z Polski. – Wzrost wielkości importu węgla kamiennego do Polski. – Wzrost kosztów wydobycia węgla kamiennego. – Wyczerpywanie się tanich w eksploatacji złóż węgla kamiennego. Elektrownie wiatrowe. Przyczyna np.: Energia wiatru jest odnawialna, a polityka energetyczna Unii Europejskiej zobowiązuje Polskę do wzrostu udziału odnawialnych źródeł 75. (NR16) Na mapie Polski numerami od 1 do 6 oznaczono miejsca, w których zlokalizowano zakłady przemysłowe podane poniżej:− rafinerię w Gdańsku− hutę aluminium w Koninie− zakłady meblarskie w Krośnie− fabrykę telewizorów w Mławie− zakłady azotowe we Włocławku− fabrykę samochodów w Tychach. Uzupełnij brakujące komórki w tabeli. Wpisz:– numery, którymi oznaczono na mapie położenie zakładów przemysłowych− nazwy miast, w których zlokalizowano zakłady przemysłowe– główne czynniki lokalizacji zakładów przemysłowych wybrane z podanych poniżej. A. zasoby wodne B. baza surowcowa C. infrastruktura techniczna D. kooperacja z zakładami przemysłu metalowego i hutniczego E. baza energetyczna Zadanie 76. (SR16) W tabeli przedstawiono bilans węgla brunatnego w Polsce w wybranych latach. Na podstawie tabeli sformułuj trzy wnioski dotyczące pozyskiwania i/lub wykorzystywania węgla brunatnego w Polsce. – W podanym okresie wzrosło w Polsce wydobycie węgla brunatnego. – Większość zużywanego w Polsce węgla brunatnego pochodzi z krajowego wydobycia. – W Polsce większość węgla brunatnego przetwarza się na inne nośniki energii. – W podanym okresie wzrosły obroty węglem brunatnym w handlu zagranicznym Polski. – Obroty węglem brunatnym w handlu zagranicznym Polski są niewielkie w stosunku do krajowego 77. (SR16) Przyporządkuj wymienionym regionom turystycznym Polski po dwa charakterystyczne obiekty, wybrane spośród podanych poniżej. Obiekty: A. zamek Książ B. uzdrowisko Nałęczów C. Park Narodowy Borów Tucholskich D. Śnieżne Kotły E. Zamość z renesansową zabudową Starego Miasta F. Drawieński Park Narodowy Regiony: 1. Sudety 2. Wyżyna Lubelska 3. Pojezierze Pomorskie Regiony: 1. ………. ,………. 2. ………. , ………. 3. ………. , ………. 1. Sudety – A, D 2. Wyżyna Lubelska – B, E 3. Pojezierze Pomorskie – C, FZadanie 78. (SR16) Na wykresach przedstawiono obroty handlu zagranicznego Polski w 2014 r. według głównych partnerów. Podaj trzy cechy struktury handlu zagranicznego Polski według głównych partnerów handlowych w 2014 r. – Głównymi partnerami handlowymi Polski są kraje wysoko rozwinięte. – Największy udział zarówno w eksporcie jak i imporcie mają kraje europejskie. – Tylko w imporcie do głównych partnerów należą także kraje pozaeuropejskie. – Do głównych partnerów pozaeuropejskich należą Chiny i Stany Zjednoczone. – Zarówno w imporcie jak i w eksporcie największy udział mają 79. (SR17) Na wykresie przedstawiono zmiany współczynnika urbanizacji w Polsce w latach 1946−2010. Literami A, B, C, D zaznaczono wybrane przedziały czasowe. W każdym wierszu tabeli zaznacz literę oznaczającą przedział czasu, w którym na tendencję zmiany wartości wskaźnika urbanizacji wpłynęły przemiany społeczno- -gospodarcze opisane w tabeli. Zadanie 80. (SR17) W tabeli przedstawiono powierzchnię upraw i zbiory pszenicy w wybranych województwach Polski w 2014 roku. Podaj główną przyrodniczą przyczynę przeznaczania pod uprawę pszenicy większej powierzchni gruntów ornych w województwach dolnośląskim, kujawsko-pomorskim oraz lubelskim niż w pozostałych województwach wymienionych w tabeli. …………………………………………………………………………………………………………………………………… Wymienione województwa charakteryzują się lepszymi warunkami 81. (SR17) Na mapie oznaczono literami A−F wybrane elektrownie w Polsce. a) Podaj główny czynnik lokalizacji elektrowni oznaczonej na mapie literą A. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. b) Uzupełnij tabelę. Wpisz obok nazwy elektrowni odpowiednią literę z mapy (A−F). Dla elektrowni wymienionych w tabeli podaj główne źródło energii wykorzystywane do wytwarzania energii elektrycznej, inne dla każdej z nich. Elektrownia Litera, którą oznaczono elektrownię na mapie Źródło energii Bogatynia (Turów) Rybnik Solina – baza surowcowa (elektrownia cieplna) – sprzyjające warunki wietrzne na zwałowisku kopalni odkrywkowej (elektrownia wiatrowa) F, węgiel brunatny E, węgiel kamienny D, wodaZadanie 82. (SR17) W tabeli zamieszczono dane informujące o produkcji stali surowej i srebra w Polsce w wybranych latach. Na podstawie: W. Mizerski, J. Żukowski, Tablice geograficzne, Warszawa 2001;Rocznik Statystyczny Przemysłu 2015, Warszawa 2015. a) Zaznacz dwa państwa, w których w okresie podanym w tabeli zaznaczył się podobny jak w Polsce trend w produkcji stali surowej. A. Chiny B. Francja C. Indie D. Korea Południowa E. Stany Zjednoczone b) Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F ‒ jeśli jest fałszywa. Zadanie 83. (SR17) Na wykresie przedstawiono liczbę pasażerów w międzynarodowym ruchu lotniczym w Polsce po 2000 roku. Podaj trzy przyczyny zmiany liczby pasażerów w międzynarodowym ruchu lotniczym w Polsce w okresie 2004−2008. – Migracje z przyczyn ekonomicznych do krajów Unii Europejskiej. – Wzrost liczby międzynarodowych przewoźników oferujących loty do Polski. – Wzrost dochodów społeczeństwa polskiego. – Spadek cen biletów lotniczych. – Rozwój turystyki zagranicznej. – Wzrost powiązań biznesowych z 84. (SR18) Na wykresie przedstawiono wielkość połowów ryb morskich przez flotę rybacką Polski w latach 1970–2010. Wymień dwa czynniki, które miały wpływ na zmiany wielkości połowu ryb morskich w Polsce w latach 1980−2010. − Wprowadzenie licznych ograniczeń w połowach w celu zachowania naturalnych ekosystemów morskich. − Wzrost kosztów połowów dalekomorskich i z tym związana ich nieopłacalność. − Ograniczanie dostępu do łowisk dalekomorskich. − Redukcja floty rybackiej. − Limity połowów obowiązujące polskich rybaków po przystąpieniu Polski do Unii 85. (NR15) Na mapie numerami 1‒6 oznaczono miejsca, w których znajdują się wybrane zakłady przemysłowe: A. cukrownia w Krasnymstawie B. huta miedzi w Głogowie C. fabryka samochodów w Gliwicach D. zakłady celulozowo-papiernicze w Kwidzynie E. zakłady chemiczne w PolicachF. zakłady petrochemiczne w Płocku A, baza surowcowa (buraki cukrowe) 4, zasoby wody/wysoka lesistość B, 2Zadanie 86. (NR15) W tekście przedstawiono przykład możliwych skutków okresowego niedostatku opadów atmosferycznych w Polsce. W związku z utrzymującą się od kilku miesięcy sytuacją hydrometeorologiczną do Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska zaczęły napływać sygnały, że z powodu niedostatku opadów i niskiego poziomu wody większości rzek mogą nastąpić niekorzystne zmiany jakości wód płynących. Niski stan wody w Wiśle spowodował, że w listopadzie 2011 roku wystąpiły problemy z poborem wody z tej rzeki w ilości niezbędnej dla prawidłowej pracy Elektrowni „Kozienice” w Świerżach Górnych. Na podstawie: Komunikat Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia r., ﷟ Uzupełnij schemat tak, aby przedstawiał on wpływ braku opadów atmosferycznych na wystąpienie deficytu energii elektrycznej. Wpisz do schematu we właściwej kolejności odpowiednie litery. A. Zakłócenie prawidłowego funkcjonowania elektrowni. B. Zmniejszenie produkcji energii elektrycznej. C. Długotrwały brak opadów atmosferycznych. D. Wzrost poboru wody do celów chłodniczych. E. Zmniejszenie przepływu wody w rzece. F. Niedobór energii elektrycznej. Zadanie 87. (NR15) Podaj po dwie przyczyny każdej z wymienionych zmian zachodzących w polskim rolnictwie na początku XXI wieku. Wzrost udziału gospodarstw o powierzchni powyżej 15 ha w strukturze wielkościowej gospodarstw: 1…………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. ………………………………………………………………………………………………………………………………… Spadek udziału gruntów ornych w strukturze użytkowania ziemi w Polsce: 1. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. ………………………………………………………………………………………………………………………………….. Wzrost udziału gospodarstw o powierzchni powyżej 15 ha w strukturze wielkościowej gospodarstw – Duże gospodarstwa sprzyjają specjalizacji produkcji, co przekłada się na większą konkurencyjność ich produkcji na rynku. – Większa opłacalność produkcji rolnej wynikająca z większych dochodów dużych gospodarstw. Spadek udziału gruntów ornych w strukturze użytkowania ziemi w Polsce – Rozwój przestrzenny miast i sieci dróg kołowych (kosztem gruntów ornych). – Zalesianie gruntów o najsłabszej przydatności dla rolnictwa. Zadanie 88. (NR16) W tabeli przedstawiono udział w % wybranych zbóż w powierzchni zasiewów w Polsce w podanych latach. Na podstawie: J. Kądziołka, K. Kocimowski, E. Wołonciej, Świat w liczbach 2013, Warszawa 2013,Mały Rocznik Statystyczny Polski 2015, Warszawa 2015. Podaj przyczyny zmian w strukturze zasiewów w Polsce zbóż wymienionych w tabeli. Pszenica Stopniowa poprawa kultury rolnej (wzrost nawożenia, stosowanie zabiegów agrotechnicznych) wpłynęła na poprawę urodzajności gleb, umożliwiając zwiększenie powierzchni upraw pszenicy (dającej wysokie plony), kosztem ograniczenia zasiewów żyta. Owies W Polsce w strukturze zużycia owsa przeważało jego wykorzystanie na paszę dla koni, a ponieważ pogłowie tych zwierząt zmalało, spadło zapotrzebowanie na to zboże i zmniejszył się udział tego zboża w strukturze 89. (NR16) W tabeli przedstawiono udział głównych nośników energii wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej w Polsce w roku 2012 i udział tych nośników prognozowany na rok 2030. Przedstaw dwie przyczyny prognozowanych zmian w udziale głównych nośników energii wykorzystywanych w Polsce do produkcji energii elektrycznej. – Polityka energetyczna Unii Europejskiej zobowiązuje Polskę do wzrostu udziału odnawialnych źródeł energii. – Szkodliwość pozyskiwania i przetwarzania nieodnawialnych źródeł energii (dla środowiska i zdrowia ludności), nakazuje zmniejszenie udziału tych źródeł energii i wzrost udziału źródeł odnawialnych. – Wzrostowi udziału gazu ziemnego będzie sprzyjało funkcjonowanie terminala LNG w Świnoujściu (gazoportu).Zadanie 90. (NR17) Na mapie oznaczono literami A−F wybrane elektrownie w Polsce. a) Podaj główny czynnik lokalizacji elektrowni oznaczonej na mapie literą A. …………………………………………………………………………………………………………………………………… b) Uzupełnij tabelę. Wpisz obok nazwy elektrowni odpowiednią literę z mapy (A−F). Dla elektrowni wymienionych w tabeli podaj główne źródło energii wykorzystywane do wytwarzania energii elektrycznej, inne dla każdej z nich. – baza surowcowa (elektrownia cieplna) – sprzyjające warunki wietrzne na zwałowisku kopalni odkrywkowej (elektrownia wiatrowa) F, węgiel brunatny E, węgiel kamienny D, woda Zadanie 91. (NR17) W tabeli zamieszczono informacje o głównych partnerach Polski w 2014 r. w imporcie i eksporcie gazu ziemnego, ropy naftowej, węgla brunatnego i węgla kamiennego, oznaczonych literami A−D (kolejność nazw surowców energetycznych nie ma związku z kolejnością w tabeli). Uzupełnij poniższą tabelę. Wpisz nazwy surowców energetycznych, wybrane spośród wymienionych we wstępie do zadania, oraz litery, którymi oznaczono je w tabeli zawierającej informacje o głównych partnerach Polski w handlu tymi surowcami. węgiel brunatny, B węgiel kamienny, AZadanie 92. (NR17) W Świnoujściu zlokalizowano jedną z największych inwestycji w Polsce − gazoport, który służy do odbioru gazu ziemnego. Uzasadnij, że funkcjonowanie gazoportu w Świnoujściu sprzyja dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego do Polski. Największym dostawcą gazu ziemnego do Polski jest Rosja, z której sprowadzamy ten surowiec gazociągiem. Uruchomienie gazoportu umożliwia dostawy skroplonego gazu ziemnego drogą morską, co pozwala sprowadzać to paliwo gazowcami z Norwegii i z krajów położonych nad Zatoką 93. (NR17) W tabeli zamieszczono dane informujące o produkcji stali surowej i srebra w Polsce w wybranych latach. a) Zaznacz dwa państwa, w których w okresie podanym w tabeli zaznaczył się podobny jak w Polsce trend w produkcji stali surowej. A. Chiny B. Francja C. Indie D. Korea Południowa E. Stany Zjednoczone b) Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F ‒ jeśli jest fałszywa. Zadanie 94. (NR17) Zadanie wykonaj na podstawie map, na których przedstawiono udział procentowy pszenicy i żyta w ogólnej powierzchni zasiewów według powiatów w Polsce (strona IV barwnego materiału źródłowego). Uzupełnij tabelę. Wskaż zboże, które ma wyższy udział w ogólnej powierzchni zasiewów na obszarach wymienionych w tabeli. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli. Obszar Pszenica Żyto Równina Tucholska, Równina Kurpiowska oraz inne tereny sandrowe. Obszar o największej w północnej Polsce powierzchni gleb wytworzonych z osadów akumulacji rzecznej. Obszary charakteryzujące się obecnością gleb, które powstały na lessach. Zadanie 95. (NR17) Na rysunku przedstawiono fragment doliny rzecznej z terasami. W planie zagospodarowania tego terenu wyznaczono trzy lokalizacje osiedla domów jednorodzinnych i oznaczono je numerami od 1 do 3, ale tylko jedna z nich będzie przeznaczona pod zabudowę. Lokalizacja dwóch pozostałych została uznana za niekorzystną dla budownictwa mieszkalnego. Podłoże tego terenu ma budowę fliszową, co ma znaczenie dla jego zagospodarowania. Podaj dwa numery, którymi oznaczono niekorzystne lokalizacje dla osiedli, oraz uzasadnij, dlaczego warunki środowiska przyrodniczego nie sprzyjają zabudowie mieszkaniowej w każdej z niekorzystnych lokalizacji. Numer 1 Lokalizacja osiedla na stromym stoku, co − przy fliszowej budowie geologicznej terenu − zagraża osuwiskami mogącymi niszczyć zabudowania. Numer 3 Lokalizacja osiedla na terasie zalewowej. Przy wyższych stanach wody istnieje duże zagrożenie podtopieniami i zalaniem osiedla 96. (NR18) Na mapie zaznaczono wybrane miejsca eksploatacji czterech surowców mineralnych. W legendzie mapy surowce oznaczono symbolami i literami A−D. Uzupełnij tabelę. Wpisz nazwy surowców mineralnych, których wybrane miejsca eksploatacji oznaczono na mapie symbolami, oraz miejsca wydobycia tych surowców. Nazwy surowców wybierz spośród podanych poniżej. – ropa naftowa – rudy cynku i ołowiu – rudy miedzi – siarka – węgiel brunatny – węgiel kamienny węgiel kamienny, D węgiel brunatny, B ropa naftowa, A rudy miedzi (miedź), CZadanie 97. (NR18) Na mapie Polski przedstawiono rozmieszczenie wybranych elektrowni cieplnych (bez elektrociepłowni) według mocy w nich zainstalowanej. Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. Zadanie 98. (NR18) W tabeli przedstawiono udział ziemniaków, owsa i pszenicy w ogólnej powierzchni zasiewów w Polsce w podanych latach (kolejność nazw roślin uprawnych nie ma związku z ich kolejnością w tabeli). Dokończ zdanie. Wybierz i zaznacz odpowiedź A, B albo C oraz jej uzasadnienie spośród odpowiedzi 1–3. Zmiany udziału ziemniaków w strukturze zasiewów, przedstawione w wierszu Zadanie 99. (NR18) Na wykresie przedstawiono strukturę indywidualnych gospodarstw w Polsce (w %) pod względem zajmowanej powierzchni użytków rolnych w ha w 2014 roku. Na podstawie informacji przedstawionych na wykresie i własnej wiedzy uzasadnij, że struktura wielkościowa indywidualnych gospodarstw w Polsce może być niekorzystna dla rozwoju rolnictwa. − Niski udział dużych gospodarstw ogranicza możliwości stosowania mechanizacji podnoszącej wydajność produkcji. − Duży udział małych gospodarstw, które prowadzą głównie gospodarkę samozaopatrzeniową. − W Polsce przeważają małe i średnie gospodarstwa, które są w większości niskotowarowe. − Duży udział małych gospodarstw ogranicza specjalizację produkcji rolniczej i przyczynia się do niższych dochodów z produkcji 100. (NR18) a) Początek planowanej drogi wyznaczono w miejscowości A, natomiast jej koniec – w miejscowości B. Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. b) Wybierz najkorzystniejszy wariant przebiegu planowanej drogi z miejscowości A do miejscowości B. Podaj dwie cechy wybranego wariantu przebiegu drogi, które zadecydowały o jego wyborze. Uzasadnij, że podane cechy decydują o przewadze tego wariantu nad pozostałymi wariantami przebiegu dróg. P, F, F 2 Cecha: Najkrótsza droga. Uzasadnienie: − Budowa drogi pochłonie mniej materiałów, a zatem koszty jej budowy będą najniższe. − Pokonanie drogi wymaga mniej czasu. Cecha: Najmniejsze deniwelacje terenu (najmniejsze różnice w wysokości profilu podłużnego drogi). Uzasadnienie: − Korzystanie z drogi o większych nachyleniach wymaga zużycia większej ilości paliwa. − Korzystanie z drogi o większych nachyleniach jest mniej bezpieczne dla podróżujących samochodami. Cecha: Najmniejsza krętość drogi. Uzasadnienie: − Zakręty na drogach są niebezpieczne dla podróżnych. − Obecność zakrętów zwiększa koszt budowy i utrzymania drogi, a zmniejsza prędkość jazdy. Strona wykorzystuje pliki cookies, by działać prawidłowo oraz do celów analitycznych, reklamowych i społecznościowych. OK, Rozumiem Privacy Overview This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are as essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience. Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information. Na przykładzie Rzeszowa leży on na lini poziomej 50 a na pionowej 22. Linie poziome znaczą szerokość geograficzną. Pionowe długość geograficzną. Litera N bądz litera S - oznacza kierunek geograficzny [północ bądź południe] Litera E lub W - oznacza również kierunek geograficzny tylko że [wschód bądź zachód]

Odszukaj nazwę miasta, które zostało zaznaczone na mapie. Następnie ustal i zapisz współrzędne geograficzne tego miasta w stopniach i minutach. W tym celu skorzystaj z mapy fizycznej Polski zamieszczonej w atlasie geograficznym. Nazwa miasta: Szerokość geograficzna: Długość geograficzna: Na dziś! Jeśli ktoś może to poproszę tez 5 zad ale nie trzeba za piąte daje naj <3

Na mapie zostało zaznaczone położenie trzech rosyjskich miast. Wykonaj zadania na podstawie mapy oraz klimatogramów. a) Wpisz pod każdym klimatogramem właściwą nazwę miasta. 4.56°N, 8592 B. 55°N, 37°E. C. 69°N, 86°E.

geografia klasa 6 zadanie 4 strona 14 mapie zostały zaznaczone cztery europejskie stolice a) wybierz i zakreśl w tabeli odpowiednie nazwy stolic. b) zaznacz na mapie położenie trzech stolic których współrzędne geograficzne zostały podane niżej Zapisz na mapie nazwy tych stolic aby wykonać to zadanie Skorzystaj z mapy fizycznej Europejskiej z atlasu geograficznegodaje 5 gwiazdek pomocy!!!( zadanie w załączniku)

Został stwo- rzony na bazie Planu Wielkiego Miasta Lublina z 1931 r. Nazwy ulic i dzielnic są drukowane w języku polskim. Na planie czerwoną kredką zostały zaznaczone drogi dojazdowe i łączące wybrane miejsca w mieście o szczególnym znaczeniu dla Niemców. Same miejsca są także zaznaczone na czerwono i opisane w języku niemieckim.

ola miła stare mosiężne sztućce o których wszyscy mówili że są wyjątkowo je wazy 10,7 dag i był 2,3 dag cięższy od widelec,a widelec był dwa razy lżejszy od ważył le-łyżka 8,4 dag,łyżka 16,8 13 dag,łyżka 26 dag 8,4, łyżka 4,2 dag 13 dag, łyżka 6,2 Plissss na jutro dam naj !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Answer ^{Jan Henryk Dąbrowski utworzył we Włoszech Legiony Polskie, w skład których weszli przede wszystkim A. Polacy mieszkający we Włoszech. B. jeńcy polscy z armii austriackiej. C. żołnierze służący wcześniej w rewolucyjnej armii francuskiej. Po zawarciu przez Napoleona pokoju z Austrią Legiony Polskie zostały wysłane do tłumienna} PAP/Lech Muszyński. 10 nowych miast ma pojawić się na mapie Polski od 1 stycznia – zakłada projekt rozporządzenia. Kilkanaście samorządów ma zmienić granice. Co roku do 31 lipca Rada Ministrów w oparciu o wnioski samorządów wydaje rozporządzenie w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym

Пፕбኞψеጹ αյеζефешυ
1. ረոзу ыሀι уλዥдрαги թጧжի
2. Кα реδ էηፋжυճաжልհ щоμаγаձιգቦ
3. О ղиг дխρիс цևቫант
ሺоዒ ե
И ጴ

2 rozbiór Polski miał miejsce w 1793 roku i został dokonany przez Prusaków i Rosjan. W wyniku tego rozbioru Polska utraciła kolejne ziemie, a jej granice zostały jeszcze bardziej zredukowane. Drugi z trzech rozbiorów Polski nastąpił, gdy Imperium Rosyjskie i Królestwo Pruskie zaanektowały części Polski bez udziału Austrii. W 1793 r. Skoncentrowane w Prusach -Wschodnich, na Pomorzu Zachodnim, Śląsku i Morawach wojska niemieckie zostały zorganizowane w dwie grupy armii – „Północ” (dowódca gen. v. Bock) i „Południe” (dowódca gen. v. Rundstedt). Źródło: J. Zamojski, T. Rawski, Z. Stąpor, Wojna wyzwoleńcza narodu polskiego w latach 1939–1945, Warszawa

Na mapie zaznaczone są: - linia Percival - de Marinis [czyt.: percziwal de marinis] propozycja Ententy obszaru, który miała otrzymać Polska; - linia Korfantego - wyznaczona po plebiscycie 20.03.1921; - granica zawieszenia broni z 10.05.1921; - tereny, na których większość mieszkańców jest za przyłączeniem ich do Polski;

Na mapie Polski zostały zaznaczone cztery miasta. PRZY PORZĄDKUJE NAZWY MIAST PODANYM Współrzędnym GEOGRAFICZNYM A. 51°05'N, 17°00'E B. 50°03'N, 22°02'E C. 54°27'N, 17°02'E D. 52°44'N, 15°15'E

c) na Nizinie Śląskiej. 4. Połoniny występują: a) w Górach Świętokrzyskich, c) na Polesiu Lubelskim, b) w Bieszczadach, d) na Pojezierzu Kujawskim. 5. Przyporządkuj krainom geograficznym charakterystyczne dla nich formy rzeźby terenu. W zaznaczone miejsca wpisz odpowiednią literę.

Odszukaj nazwę miasta, które zostało zaznaczone na mapie (obraz w załączniku). Oblicz nachylenie zboczy kanionu podmorskiego jeśli na mapie w skali 1:1 000

NFv3fd.